موضع‌گيرى امام حسين عليه السلام كار امويان را دشوارتر كرد؛ زيرا آن حضرت نه بر جنگ پاى فشرد و نه آن را آغاز كرد؛ و به آنان فرصت داد بلكه از كشتن او و خاندان و يارانش بپرهيزند. اما سپاه بنى‌اميه پاى فشردند و جز به كشتن‌شان رضايت ندادند؛ و اين موجب افزايش رسوايى آنان در ميان مسلمانان گشت.

حماقت سپاه اموى در كربلا در روز عاشورا، آنان را كور ساخته بود؛ و غافل بودند كه با كشتن حسين عليه السلام، در واقع شخص پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم را مى‌كشند.

از كسانى كه اين حقيقت را دريافت حرّ بن يزيد رياحى بود. دل وى از اين فاجعه چنان به درد آمد كه در روز عاشورا بهشت را بر دوزخ برگزيد و به صف امام عليه السلام پيوست و در ركاب او به شهادت رسيد.

سپاه اموى با پاى فشردن بر قتل حسين عليه السلام، عليه اصل اسلام شوريد. امام عليه السلام نيز در احتجاج‌هاى روز عاشوراى خود عليه آنان به منظور رسواسازى و آشكار ساختن دشمنى‌شان نسبت به اسلام اصرارشان بر كشتن وى و خوددارى از پذيرش پيشنهادش را بسيار دست كم گرفت و بى اهميت تلقى كرد؛ و براى همه آن جمعيّت انبوه حاضر در سرزمين كربلا و شاهدان آن رويداد، حقيقت نفاق اموى را آشكار ساخت. از آن پس نيز اخبار دردناك رويدادهاى عاشورا ميان آحاد امّت پيچيد؛ تا بدين ترتيب يكى از افق‌هاى مهم پيروزى حسينى يعنى جدايى امويت از اسلام تحقق يابد.

اگر واقعه كربلا نمى‌بود، حكومت امويان با عنوانى دينى استمرار مى‌يافت و با گذشت روزها و سال‌ها، در اذهان مردم چنين رسوخ مى‌كرد كه اسلام چيزى جز آنچه بنى اميه مى‌گويند و عمل مى‌كنند نيست.

اگر واقعه عاشورا نبود، امكان جداسازى ميان امويت و اسلام نيز وجود نداشت. اين سخن به اين مفهوم بود كه اگر روزى امويت زوال پذيرفت زوال اسلام نيز حتمى است! در نتيجه همه قيام‌ها و انقلاب‌هايى كه عليه ستم امويان برپا شد، عليه اسلام تلقى مى‌گرديد.

اما پيروزى حسينى در عاشورا موجب شد كه همه قيام‌ها و انقلاب‌هاى پس از عاشورا به نام اسلام و زيان اموى‌ها تلقى شود. [1]

[1] - در اين‌جا نبايد يادآورى اين نكته را از ياد برد كه خوارج نيز انقلاب‌ها و شورش‌هايى عليه امويان داشته‌اند (بلكه از ⇦