دليلش اين بود كه وسايل تبليغاتى معاويه اذهان عموم مردم را زير نفوذ داشت و در ميدان تبليغ چيره و تأثير گذار بود و توان گمراه‌سازى افكار عمومى را در محكوميت دينى‌اى كه براى قيام امام حسين مطرح مى‌كرد داشت. از اين گذشته جامعه‌اى كه آماده قيام نبود و در پى سلامت و آسايش بود نيز نظر مى‌داد كه امام عليه السلام بيعت كرده و پيمان بسته است، همان طور كه واقعيت هم داشت يا آن طور كه تبليغات اموى درباره او اشاعه داده بود، در نتيجه ناچار بوده است كه به پيمان وفا كند و بيعت را نشكند.

به اين ترتيب شخصيت معاويه با زيركى، حيله‌گرى و فريبكارى و خيانت ورزى خاصّ خودش و نيز مهارت و تجربه‌اى كه در ميدان كار سياسى اجتماعى داشت، اگر نگوييم تنها عامل، دست كم مهم‌ترين عاملى بود كه امام حسين عليه السلام را ناچار ساخت كه از قيام عليه او دست بكشد.

از اين‌جا به راز منحصر ساختن عامل عدم قيام در بودن معاويه پى مى‌بريم، آن جايى كه امام عليه السلام در مقابل تقاضاهاى برخى‌از شيعيان براى قيام و انقلاب پاسخ مى‌دهد: «مادامى‌كه معاويه زنده است همه مردان شما بايد در خانه‌هاشان بنشينند ... چنانچه او هلاكت يافت ما و شما در كار خويش مى‌نگريم.» [1] يا «به زمين بچسبيد و پنهان شويد و تا هنگامى كه پسر هند زنده است عقايدتان را پوشيده بداريد.» [2] يا «... مادامى كه اين انسان زنده است ...» [3]

[1] - الامامة والسياسة، ص 1.

[2] - اخبار الطوال، ص 221.

[3] - انساب الاشراف، ج 3، ص 151، حديث 13.