سلیمان شاه سلجوقی

سلیمان شاه پسر سلطان محمد پسر ملک شاه پسر آلب ارسلان سلجوقی، حاکم همدان. وی به خوش گذرانی، همدمی با زنان و باده گساری علنی روی آورد تا آن حد که در روزهای ماه رمضان شراب می نوشید. سپاهیان را به حال خود رها کرده و تدبیر امور مملکت را به حاجب خود سپرده بود؛ ولی حاجب او دیندار، خردمند و باتدبیر بود. چون سلیمان در خوش گذرانی و گناه غوطه ور شد، او را دستگیر کرده و در قلعه ای زندانی کرد تا درگذشت و به نقلی، کسی فرستاد تا او را خفه کند و به نقلی دیگر با نوشاندن زهر به او، درگذشت. 3

طلایع بن رزیک

وزیری ارمنی تبار و حاکم «منیة بنی خصیب» (از توابع صعیدمصر) بود. در سال 549ق وزیر ابوالفتوح عباس صنهاجی به همراهی پسرش نصر، کشتن اسماعیل ظافر بامراللّه، خلیفه فاطمی را تدارک دید و پسرش عیسی که پنج سال و چند ماهی بیش نداشت، برای خلافت به جای او گماشت و او را ملقب به فایز گردانید. درباریان قصر از طلایع بن رزیک که مردی نیرومند و دوراندیش بود، یاری طلبیدند و او با سپاهی گران رهسپار قاهره شدند و چون نزدیک قاهره رسیدند، عباس و پسرش، نصر، گریختند. طلایع وارد قاهره شد، عباس را کشت و بر مسند وزارت نشست و به ملک صالح ملقب شد. وی به تدبیر شئون دولت پرداخت و موقعیتش تثبیت شد. چون فایز در سال 555ق درگذشت، طلایع، کودکی نه ساله از خاندان فاطمی، برای خلافت برگزید و عاضد نامیده شد و خودش به تنهایی به تدبیر امور دولت پرداخت. هنگامی که درباریان قصر را آزرد و بر آنان سخت گرفت، عمه فایز نقشه قتل او را کشید. غلامانی نیرومند از سپاهیان برگزید ل در مسیر رفت وآمد طلایع در کمین گذاشت و چون طلایع از آنجا گذشت، غلامان بر او حمله کردند و جراحاتی سخت به او وارد ساختند. طلایع را به خانه اش بردند؛ ولی دیری نپایید که درگذشت و پسرش رزیک بن طلایع به وزارت رسید. طلایع شیعه امامی مذهب، ادیب، شاعر، جوانمرد، دلاور و در علوم گوناگون دست داشت. در مجلس او ادبا حاضر می شدند و شاعران او را ستوده اند. وی دیوان شعری به نام الاعتماد فی الرد علی اهل العناد دارد. در این کتاب امامت علی بن ابی طالب علیه السلام و احادیث وارد در تأیید امامت آن حضرت را آورده است. طلایع در 61 سالگی درگذشت. 4

عظیمی

ابوعبداللّه، محمدبن علی بن محمدبن احمدبن نزار تنوخی حلبی، معروف به عظیمی. وی تاریخ نگار، شاعر و از مردم حلب بود. در حلب عهده دار تدریس شد و از دمشق بازدید کرد و در آنجا ابن عساکر و سمعانی را ملاقات کرد. ازجمله آثار او تاریخ العظیمی است که به صورت سال نگاری تا سال 538ق قلم زده است و تاریخ حلب نیز اثر دیگر اوست. در 73 سالگی درگذشت. 5

یامی همدانی

حاتم بن احمد بن عمران بن مفضل یامی همدانی حمیدالدوله از فرمانروایان باطنیان اسماعیلی مذهب بود که در یمن شوکت و عظمتی داشت و روضه حاتم (بوستان حاتم) در اطراف صنعا به او منسوب است. او رهبر قبیله های همدان بود که در سال 533ق با هفتصد سوارکار از آنان، به صنعا یورش برده و آن شهر را اشغال کرد و در آنجا ماندگار شد تا سال 545ق که احمدبن سلیمان، پیشوای زیدیان، پس از درگیری ها و جنگ هایی، وارد صنعا شد و حاتم نخست به روضه نقل مکان کرد، سپس به قلعه «الظفر» رفت و در سال 550ق بر صنعا حمله برد و احمدبن سلیمان، او را عقب راند. پس از آن حاتم در «درب صنعا» درگذشت. 6

پی نوشت ها:

[1] شنبه اول محرم 556ق / 31 دسامبر 1160م؛ یکشنبه 2 محرم 556ق / اول ژانویه 1161م.

[2] انباه الرواة، ج3، ص188؛ معجم الادباء، ج7، ص40؛ الاعلام، ج7، ص165.

[3] تاریخ ابن اثیر، ج11، ص266 ـ 267؛ شذرات الذهب، ج4، ص177؛ راحه الصدور، ص392 و پس از آن.

[4] تاریخ ابن اثیر، ج11، ص274؛ الخریدة (بخش مصر)، ج1، ص179؛ النجوم الزاهره، ج5، ص317؛ وفیات الاعیان، ج2، ص256؛ العبر، ج4، ص160؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج3، ص311.

[5] النجوم الزاهره، ج5، ص133؛ اعلام النبلاء، ج4، ص248؛ کشف الظنون، ص298؛ الاعلام، ج7، ص165.

[6] الاعلام، ج2، ص150؛ زامباور، ص183.

557 ق / 1161 ـ 1162م1

رویدادها

وزارت فاطمی: شاوربن مجیرسعدی که رزیک بن طلایع، او را از امارت صعید برکنار کرده بود، سپاهی از عرب ها فراهم آورد و به قاهره درآمد. رزیک را دستگیر کرده و کشت. شاور پست وزارت را گرفت و به امیرالجیوش ملقب گشت و اموال رزیک را به تصرف خود درآورد.

دولت اسماعیلیان در الموت: درگذشت محمد اول، پسر بزرگ امید و جانشینی فرزندش حسن دوم کورکیا.