«تیماء» نفوذ کرد. عزالدین فرخ شاه برادرزاده صلاح الدین و نایب او در دمشق به جنگ اردن و قلعه هایی که در تصرف ارناط است، می رود. ارناط مجبور به بازگشت می شود و در مسیر خود کاروان های حاجیان را غارت می کند و غنایم بسیاری به دست می آورد.

درگذشتگان

ابن انباری (عبدالرحمن)؛

ابن خطیب حلب؛

اسماعیل بن نورالدین.

ابن انباری

ابوالبرکات، عبدالرحمن بن محمدبن عبیداللّه انباری کمال الدین در انبار متولد شد و به همانجا منتسب است. از پیشوایان لغت، نحو، ادبیات و تاریخ تراجم بود. ابن انباری زاهد، عابد، تارک دنیا و یک سر به علم و تدریس اشتغال داشت. در ادبیات برجسته شد تا آنکه شیخ و استاد زمان خود شد. در بغداد سکونت گزید و در 64 سالگی درگذشت. از آثار اوست: اسرارالعربیه، مشکل القرآن و اینکه چگونه تغییر در اعراب معنای آیات قرآن را دگرگون می کند، نزهه الالباء فی طبقات الادباء، اسرارالعربیه، الانصاف فی مسائل الخلاف مربوط به اختلاف میان نحویان بصره و کوفه، البیان فی اعراب غریب القرآن، المیزان در نحو، هدایه الذاهب فی معرفه المذاهب و جز آن. اشعاری دارد که به شیوه اهل تصوف سروده است؛ ازجمله:

«هرگاه تو را یاد کنم از شوق نزدیک است جان تهی کنم؛ اندوه ها و دردها مرا بیدار نگه می دارند. تمام وجود من در عشق به تو دلی خونین شده است که بیماری ها و دردها شتابان سوی آن روانند. اگر درباره تو سخن بگویم، همه هستی ام زبان می شوند و اگر درباره تو سخنی بشنوم، همه وجودم گوش می شوند». 2

ابن خطیب حلب

ابوطاهر، هاشم بن احمد بن عبدالواحدبن هاشم اسدی حلبی، معروف به ابن خطیب. وی قاری، پارسا، عابد، از پیشوایان نحو و زبان عربی بود. در زادگاهش به تدریس پرداخت و مردم را از دانش خود بهره مند ساخت. به حجاز کوچ کرد و به بغداد رفت و در آنجا تدریس کرد و به حلب بازگشت. از آثارش کتاب مناجاه العارفین و اللحن الخفی را می توان نام برد. در حلب به خطابه پرداخت و از پیش، پدرش منصب خطابه حلب را به عهده داشت. در حدود نود سالگی درگذشت. 3

اسماعیل بن نورالدین شهید

اسماعیل بن نور الدین محمودبن عمادالدین زنگی. پس از مرگ پدرش در سال 569ق در یازده سالگی به حکومت شام و جزیره رسید و به ملک صالح ملقب شد. صلاح الدین ایوبی بر مصر حکومت می کرد. چون از مرگ نورالدین آگاه شد مصالحه او را با صلیبیان بر قلعه بانیاس (از توابع دمشق) زشت شمرد. بزرگان و سران دمشق به صلاح الدین نامه نوشته و از او دعوت کردند به دمشق بیاید. وی پاسخ مثبت داد. وارد دمشق شد و ملک صالح را بر حکومت گماشت. 4 ملک صالح همچنان بر حلب حکم می راند تا آنکه در نوزده سالگی درگذشت و حکومت را به عموزاده اش، عزالدین مسعودبن قطب الدین مودود، امیر موصل سپرد؛ ولی صلاح الدین بر حلب چیره شد و پسرش ملک ظاهر غازی را بر آنجا گماشت. 5

پی نوشت ها:

[1] شنبه اول محرم 577ق / 16 مه 1181م؛ جمعه 24 شعبان 577ق / اول ژانویه 1182م.

[2] فوات الوفیات، ج1، ص547؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج3، ص371؛ الاعلام، ج4، ص104؛ انباه الرواة، ج2، ص169؛ النجوم الزاهره، ج6، ص90؛ دایره المعارف الاسلامیه، ج4، ص562.

[3] اعلام النبلاء، ج4، ص267؛ انباه الرواة، ج3، ص355؛ معجم الادباء، ج7، ص235.

[4] مؤلف در حوادث 571ق، عزل ملک صالح از حکومت حلب را به دست صلاح الدین آورده بود.

[5] تاریخ ابن اثیر، ج11، ص472؛ شذرات الذهب، ج4، ص258؛ النجوم الزاهره، ج6، ص89؛ العبر، ج4، ص231؛ البدایة و النهایه، ج12، ص308؛ اعلام النبلاء، ج2، ص85؛ الاعلام، ج1، ص325.

578 ق / 1182 ـ 1183م1

رویدادها

ایوبیان دمشق: درگذشت عزالدین فرخ شاه بن شاهنشاه و جانشینی پسرش ملک امجد بهرام.

پادشاهی بیت المقدس: بالدوین چهارم، گی لوزینیان را از ولایتعهدی بیت المقدس خلع می کند و در صدد طلاق دادن سی بیلا، خواهر خود (همسر گی لوزینیان)، برمی آید و دست او را از زمین هایی که به اقطاعش درآورده بود، کوتاه می کند. ولایتعهدی را به پسر خواهرش (سی بیلا) از همسر اولش، ویلیام دو مونفرا، وامی گذارد و ریموند سوم، امیر طرابلس را قیّم بالدوین پنجم می کند.

سفرنامه ها: ابن جبیر، سفر خود را از غرناطه آغاز می کند. از مغرب و افریقیه می گذرد و آهنگ مصر می کند.