محمد بن عمیر، صفوان بن یحیی و دیگران از او روایت نقل می کردند.9 او مردی محدث، فقیه،10 از اعیان و بزرگان شیعه در بصره11 و فردی مورد اعتماد بود.12 ایشان در بحث امامت و مسائل کلامی نیز دستی داشت.13 سرانجام از دست مهدی عباسی (خلافت 158 ـ 169 هـ )گریخت و به یمن رفت و در همان جا درگذشت و به همین دلیل روایات زیادی از او نقل نشده است.14 او دارای کتاب الفرائض می باشد15 که دارای دو نسخه بزرگ و کوچک بوده و محمد بن سماعه و احمد بن میثم آن را روایت کرده اند.16 کتاب دیگر او کتاب الحدیث17 است.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال ابن داود 257 اختیار معرفة الرجال 335.
[2] ــ دائرة المعارف بزرگ اسلامی 2/720.
[3] ــ رجال الطوسی 253.
[4] ــ رجال النجاشی 2/126.
[5] ــ اختیار معرفة الرجال 335.
[6] ــ رجال البرقی 47 رجال الطوسی 353.
[7] ــ ریحانة الادب 7/379.
[8] ــ اختیار معرفة الرجال 152 و 178.
[9] ــ الفهرست (طوسی) 113.
[10] ــ دائرة المعارف بزرگ اسلامی 2/720.
[11] ــ رجال النجاشی 2/126 خلاصة الاقوال 119.
[12] ــ رجال الطوسی 353 الفهرست (طوسی) 113.
[13] ــ دائرة المعارف بزرگ اسلامی 2/720.
[14] ــ اختیار معرفة الرجال 335 رجال ابن داود 257.
[15] ــ رجال النجاشی 2/126 و 127 خلاصة الاقوال 119.
[16] ــ الفهرست (طوسی) 113.
[17] ــ الذریعه 6/354.*

دیگر منابع: معجم رجال الحدیث 13/18 الذریعه 16/147 دائرة المعارف الشیعیة العامه 13/471 فرهنگ زندگی نامه ها 1/267 معالم العلماء 142 جامع الرواة 1/637 معجم المؤلفین 7/307.

عمر بن علی (قرن سوم هجری)

عمر بن علی بن عمر بن یزید.

از زیست نامه وی اطلاعی در دست نیست، ولی عمر بن علی راوی حدیث بوده و در سند برخی روایات شیعه قرار دارد، به این سبب احتمال امامی بودنش مطرح شده است.1 اساتید روایی او ابراهیم بن محمد بن عمران همدانی،2 صحابی امام رضا و امام جواد و وکیل امام هادی(علیهم السلام) و زنده در سال 248 هـ ،3 عمویش محمد بن عمر بن یزید،4 حسن بن قارن5 و علی بن نعمان نخعی6 (هر دو صحابی امام رضا(علیه السلام))7 بوده اند. شیخ مفید در سند روایتی، عمر را راوی علی بن میثم تمار به شمار آورده8 که از حیث زمانی نمی تواند درست باشد، اما همین خبر را قطب راوندی هم ذکر کرده و راوی را [علی بن ابی حمزه ثمالی]، صحابی امام صادق(علیه السلام)آورده9 که نشان می دهد در کتاب مفید تصحیف روی داده است. محمد بن احمد بن یحیی اشعری،10 موسی بن حسن بن عامر اشعری11 و سهل بن زیاد آدمی12 (همگی از محدثان قرن سوم) از شاگردان عمر بن علی هستند. عمر کتابی داشته که محمد بن علی بن محبوب آن را گزارش کرده13 و آقابزرگ تهرانی با عنوان کتاب الحدیث از آن یاد نموده است.14 تاریخ درگذشت او به دست نیامد، ولی با توجه به اساتید و شاگردانش می توان دریافت که عمر هم در قرن سوم می زیسته است.

پی نوشت ها

[1] ـ تنقیح المقال 2/346.
[2] ــ اختیار معرفة الرجال 2/869.
[3] ــ همان رجال الطوسی 5210، 5515 و 5637 رجال ابن داود 160.
[4] ــ الکافی 6/502.
[5] ــ معانی الاخبار 349.
[6] ــ شرح مأة کلمه 259.
[7] ــ من لا یحضره الفقیه 1/280 رجال النجاشی 2/109.
[8] ــ الاختصاص 270.
[9] ــ الخرائج و الجرائح 2/706.
[10] ــ الامالی (طوسی) 439.
[11] ــ الکافی 5/550.
[12] ــ همان 8/391.
[13] ــ رجال النجاشی 2/130.
[14] ــ الذریعه 6/354.*

دیگر منابع: تهذیب الاحکام 2/209 الفهرست (طوسی) 115 جامع الرواة 1/636 بحارالانوار 90/393 معالم العلماء 76 نقد الرجال 255 مجمع الرجال 4/263 منهج المقال 250 هدایة المحدثین 124 مستدرکات علم رجال الحدیث 6/105.

عمر ـ بیاع السابری (در عصر امام کاظم(علیه السلام))

ابوالاسود عمر بن محمد بن یزید بیّاع السابری ثقفی کوفی.

از موالی ثقیف1 و یکی از اصحاب امام صادق و امام کاظم(علیهما السلام)بوده2 و از آن دو بزرگوار حدیث نقل می کرد.3 افرادی چون پسرش حسین بن عمر،4 محمد بن ابی عمیر و صفوان بن یحیی از او روایت نقل می کردند.5 ایشان از راویان موثق، مورد اعتماد، مشهور به عدالت و از شیعیان پرهیزکار بوده است.6 گویند که او هر سال خدمت امام صادق(علیه السلام)می رسید7 و آن حضرت شفاهاً او را ثنا گفته اند8 از جمله اینکه در باره او فرمود که به خدا قسم، تو از خانواده آل محمد هستی.9 اثر او کتاب فی مناسک الحج و فرائضه و ما هو مسنون من ذلک است که آن را از خود امام صادق(علیه السلام)شنیده است.10

پی نوشت ها

[1] ـ اختیار معرفة الرجال 331.
[2] ــ رجال البرقی 36 و 47 رجال الطوسی 251 و 353.
[3] ــ رجال النجاشی 2/125.
[4] ــ الفهرست (طوسی) 113.*