277 و 279.
[4] ــ الفهرست (الندیم) 347-350.
[5] ــ تاریخ الحکماء 74 و94.
[6] ــ عیون الانباء 147.
[7] ــ تاریخ الحکماء 247.*

دیگر منابع: تاریخ طب اسلامی 59 انتقال علوم یونانی به عالم اسلام 263 الاعلام 2/287.

عیسی ـ دمشقی (زنده در 255هـ )

ابوالحسن عیسی بن حکم دمشقی، مشهور به مسیح.

از مسیحیان دمشق و از پزشکان1 و پزشک زادگان معروف زمان خویش بوده و از پدرش مطالبی را آموخته و فردی به نام یوسف بن ابراهیم از او آموخته است.2 به گفته قفطی، او در زمان هارون الرشید (خلافت 170 ـ 193هـ ) می زیست.3 بروکلمان ادعا کرده که در دربار خلیفه به طبابت مشغول بوده است.4 نوشته اند که دمشقی و سلمویة بن بیان از اطبای معتصم عباسی (خلافت 218 ـ 227هـ ) راه و روش راهبان مسیحی را پیموده و هیچ گاه درباره مسائل زناشویی و جنسی و مطالب مربوط به آن کسی را توصیه و سفارش نمی کردند.5 از آثار وی کتاب های الکناش،6 منافع الحیوان7 و الرسالة الکافیه الهارونیّه را که آن را برای هارون الرشید تألیف کرده،8 یاد کرده اند. در منابع فقط به حیات وی به سال 255هـ اشاره شده9 و از تاریخ درگذشت او سخنی به میان نیامده است.

پی نوشت ها

[1] ـ التعریف بطبقات الامم 50.
[2] ــ عیون الانباء 175- 178.
[3] ــ تاریخ الحکماء 249. 4 ـ تاریخ الادب العربی (بروکلمان) 4/267. 5 ـ عیون الانباء 175 و 178.
[6] ــ التعریف بطبقات الامم 50.
[7] ــ معجم المؤلفین 8/23.
[8] ــ تاریخ الادب العربی (بروکلمان) 4/267.
[9] ــ تاریخ الحکماء 249.*

دیگر منابع: الفهرست (الندیم) 355 هدیة العارفین 1/806 ایضاح المکنون 2/559.

عیسی ـ سرمن رائی (در عصر امام حسن عسکری(علیه السلام))

ابوموسی عیسی بن احمد بن عیسی بن منصور سر من رائی.

از دوران زندگی وی در منابع چیزی به دست نیامد، جز آنکه گفته اند: از شاگردان امام هادی(علیه السلام)1 و از دوستان و یاران پنهانی (سرّی) آن حضرت و در شمار یاران امام حسن عسکری(علیه السلام)بود.2 شخصی به نام ابوالحسن محمد بن احمد بن عبیدالله از او روایت کرده است. از آثار ابوموسی نسخه ای است که از امام هادی(علیه السلام)روایت کرده است.3 از سال مرگ او نیز اطلاعی در داده های تاریخی نیست.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 417.
[2] ــ مستدرکات علم رجال الحدیث 6/151.
[3] ــ رجال النجاشی 2/150.*

دیگر منابع: رجال ابنداود تنقیح المقال 2/358 معجم رجال الحدیث 13/178 قاموس الرجال 7/261 نقد الرجال 260 جامع الرواة 1/649 منهج المقال 254 مجمع الرجال 4/298 حاوی الاقوال 4/145.

عیسی ـ عراقی (م پیش از 288هـ )

عیسی بن اسیّد عراقی نصرانی.

از پیروان دین مسیح و از مترجمان زبان سریانی به عربی و از شاگردان برجسته ثابت بن قره حرّانی (م288هـ ) منجّم دربار معتضد عباسی (خلافت 279 ـ 289هـ ) به شمار می رفت.1 عیسی مسئولیت بخش ترجمه در دستگاه ثابت را نیز بر عهده داشت و کتاب استادش در مسأله سکون حرکت شریان ها را ترجمه کرد.2 الندیم هم وی را از شاگردان ممتاز ثابت خوانده و می نویسد: دسته ای از پرسش و پاسخ های خود و استادش را در مجموعه ای تحت عنوان جوابات ثابت لمسائل عیسی بن اسید گردآوری کرده است.3 کحاله درگذشت او را پیش از سال 288هـ دانسته است.4

پی نوشت ها

[1] ـ الفهرست (الندیم) 331 و 332.
[2] ــ تاریخ الحکماء 116 و 246.
[3] ــ عیون الانباء 298.
[4] ــ معجم المؤلفین 8/21.*

دیگر منابع: انتقال علوم یونانی به عالم اسلامی 271 تاریخ الاسلام 21/138 لغت نامه دهخدا 5/6365.

عیسی ـ عرزمی (در عصر امام صادق(علیه السلام))

ابوصالح عیسی بن صبیح عرزمی صلیب عربی.

از اصحاب و راویان امام صادق(علیه السلام)می باشد.1 نجاشی او را توثیق کرده و می گوید که کتابی دارد و حسن بن محبوب راوی آن است.2 در برخی از منابع از آن به کتاب الحدیث یاد شده است.3 برخی صاحب ترجمه را با عیسی بن شلقان4 و عیسی بن ابی منصور5 یکی دانسته اند.

پی نوشت ها

[1] ـ رجال الطوسی 258.
[2] ــ رجال النجاشی 2/148.
[3] ــ الذریعه 6/356.
[4] ــ خلاصة الاقوال 123.
[5] ــ نقد الرجال 260.*