4 / 234. 4 ـ خلاصه الاقوال 17. 5 ـ جامع الرواة 1 / 52. 6 ـ الانساب 2 / 78. 7 ـ رجال (النجاشی) 2 / 223 ـ 224. 8 ـ الفهرست (الطوسی) 33. 9 ـ الفهرست (الندیم) 37. 10 ـ تاریخ بغداد 4 / 234.

دیگر منابع: رجال (الطوسی) 455؛ ایضاح الاشتباه 102؛ رجال (ابن داوود) 29؛ معالم العلما 20؛ قاموس الرجال 1 / 327؛ میزان الاعتدال 1 / 109؛ لسان المیزان 1 / 196.

سیدمحمدحسین میرعبداللهی

احمد ـ هاشمی

احمد ـ هاشمی (حدود 280 ـ 364ق)

ابوبکر احمدبن محمدبن اسحاق هاشمی جعفری دینوری ملقب به ابن سنی

سنی به اهل سنّت یا سن، محلی در اطراف ری و بغداد منسوب است و افراد بسیاری از این خاندان و کسان دیگر به سنی و ابن سنی مشهورند. چون جدش بدیح، مولای عبداللّه بن جعفربن ابی طالب بود، 1 احمد را هاشمی و جعفری خوانده اند. تبار او و خود وی اهل دینور بودند2 و در حدود سال 280 در همانجا زاده شد و رشد یافت و به کسب دانش روی آورد و در پی آن، سفرهای بسیار انجام داد. کوفه، بصره، بغداد، دمشق و مصر از اهداف سفرهای او بودند. ابن سنی در این راستا از استادانی همانند ابوخلیفه جمحی که مهم ترین و بزرگ ترین استاد اوست، ابن ابی غیلان، باغندی و ابوعروبه حرانی بهره برد. محمدبن علی علوی، قاضی ابونصر کسار، علی بن عمر اباذی، احمدبن عبداللّه اصفهانی و پسرش علی در شمار شاگردان اویند. 3 احمد را از فقهای شافعی مذهب، حافظ حدیث، مورد اعتماد4 و درعین حال سهل انگار در گزارش روایت توصیف کرده اند. 5 وی پس از سال ها سفر علمی، به زادگاه خود بازگشت6 و در سال 364 هجری از دنیا رفت. 7 ابن سنی تألیفاتی داشته که عبارت اند از: القناعه، 8 الاخوه، 9 فضائل الاعمال، طب النبی صلی الله علیه و آله، الصراط المستقیم، 10 الایجاز فی الحدیث، 11 عمل الیوم واللیله (چاپ شده) و المجتبی که خلاصه ای از سنن نسایی است. 12

پی نوشت ها

[1] ـ الانساب 3 / 325. 2 ـ دایره المعارف بزرگ اسلامی 3 / 719. 3 ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 255؛ تاریخ مدینة دمشق 5 / 214. 4 ـ تذکره الحفاظ 3 / 939. 5 ـ طبقات الشافعیه الکبری 3 / 39. 6 ـ دایره المعارف بزرگ اسلامی 3 / 719. 7 ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 255. 8 ـ طبقات الشافعیة الکبری 3 / 39. 9 ـ تهذیب التهذیب 11 / 373. 10 ـ الاعلام 1 / 209.
1
[1] ـ کشف الظنون 1 / 205. 12 ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 255.

دیگر منابع: اکمال الکمال 4 / 501؛ اللباب فی تهذیب الانساب 2 / 150؛ العبر 2 / 117؛ الوافی بالوفیات 7 / 372؛ مرآه الجنان 2 / 282؛ فهرست الظاهریه (آلبانی) 60؛ شرف اصحاب الحدیث 81.

محمد غفوری

احمد ـ هاشمی

احمد ـ هاشمی (م. 353ق)

احمدبن ابراهیم بن حسن بن علی بن ابراهیم هاشمی حسنی

از وی جز اطلاعات اندکی که کحاله به نقل از جنداری ذکر کرده، در دست نیست. وی می نویسد هاشمی از فقهای روزگار خویش بود و به سال 353 هجری از دنیا رفت. آثار جای مانده از وی عبارت اند از: المصابیح، شرح الابانه و شرح الاحکام. 1

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المؤلفین 1 / 136.

اسماعیل اسماعیلی

احمد ـ هروی

احمد ـ هروی (م. 329ق)

ابواسحاق احمدبن محمد بن یونس بن نمیر هروی بزاز

چنان که از نامش پیداست، اهل هرات بوده و نزد کسانی چون عبدالجلیل هروی، عثمان بن سعید دارمی (م. 280ق)، عبدالله بن محمدبن منصور هروی (م. 289ق)، 1 معاذبن عفان خواشی (م. 277ق) و عمروبن مؤمل عدوی حدیث آموخته و روایت کرده است. 2 ابواسحاق هروی افزون بر حدیث، از دانش تاریخ نیز بهره مند بود. 3 برخی او را توثیق کرده4 و برخی کذاب خوانده اند. 5 او پس از سفر به بغداد، از استادش عبدالجلیل روایت کرد. 6 محمدبن عباس بن ابی ذهل عصمی هروی، علی بن عمر حربی سکری، 7 ابوبکر ابن مبارک، ابوبکر مزکی8 و ابوعبید احمدبن محمد هروی فاشانی (م. 401ق) 9 از شاگردان و راویان ابواسحاق به شمار آمده اند. هروی در سال 329 هجری در شهر هرات از دنیا رفت. 10 تاریخ هرات اثر اوست. 11 ابن حبان (م. 354ق) که هم عصر او بوده، از این کتاب بهره برده است. 12 گویا مزی (م. 742ق) و ذهبی (م. 748ق) نیز آن را داشته و از آن سود جسته اند. 13

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 5 / 126. 2 ـ تاریخ مدینة دمشق 46 / 399 و 58 / 463.