در بغداد از دنیا رفت. 8 کتاب غلط الواجدین اثر اوست. 9

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 8 / 430. 2 ـ طبقات الصوفیه 180. 3 ـ صفوه الصفوه 1 / 286 و 599. 4 ـ سیر اعلام النبلاء 14 / 234. 5 ـ طبقات الصوفیه 180. 6 ـ المنتظم 13 / 162. 7 ـ البدایة والنهایه 11 / 125. 8 ـ تاریخ بغداد 8 / 430. 9 ـ معجم المؤلفین 4 / 176.

دیگر منابع: حلیه الاولیاء 10 / 296؛ تاریخ الاسلام 23 / 120؛ نفحات الانس من حرات القدس 94؛ النجوم الزاهره 3 / 189؛ لغت نامه دهخدا 1 / 696؛ الاعلام 3 / 37.

سیدمهدی حسینی عربی

زاهر ـ سرخسی

زاهر ـ سرخسی (294 ـ 389ق)

ابوعلی زاهربن احمد بن محمدبن عیسی سرخسی

او سال 294 هجری به دنیا آمد. 1 فقه را نزد ابی اسحاق مروزی، قرائت را از ابن مجاهد2 و کلام را در محضر ابی الحسن اشعری آموخت. 3 زاهر از بغوی، ابن صاعد، ابراهیم بن حماد و محاملی حدیث شنید4 و از ابوالعباس دغولی، ابی لبید سامی روایت کرد. 5 حاکم، ابوعثمان اسماعیل صابونی و دیگران از او روایت کرده اند. رجال نویسان اهل سنّت، او را ثقه، فقیه شافعی و از بزرگان روزگار خویش دانسته و گفته اند او به سرخس نیز رفته و مدتی در آنجا بوده6 و در سال 389 هجری از دنیا رفته است. 7 اثر او عوالی است. 8

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 477. 2 ـ الکامل فی التاریخ 9 / 155. 3 ـ تاریخ الاسلام 27 / 181. 4 ـ معجم البلدان 3 / 209. 5 ـ العبر 2 / 177. 6 ـ سیر اعلام النبلاء 16 / 477. 7 ـ المنتظم 15 / 15. 8 ـ کشف الظنون 2 / 1178.

دیگر منابع: تاریخ نیشابور 162؛ الانساب 3 / 244؛ تهذیب الاسماء واللغات 1 / 192؛ طبقات الشافعیه الکبری 3 / 293؛ الوافی بالوفیات 14 / 168.

احسان آذرکمند

زبیر ـ اسدآبادی

زبیر ـ اسدآبادی (م. 347ق)

ابوعبداللّه زبیربن عبدالواحد بن محمدبن زکریا اسدآبادی همدانی

وی اهل اسدآباد همدان بود. 1 از کسانی است که برای آموختن حدیث به سرزمین های گوناگون سفر کرده و از ابوخلیفه فضل بن حباب بصری، حسن بن سفیان نسوی و عمران بن موسی
سختیانی روایت کرده است. افزون بر آنها از شامی ها و مصری ها نیز روایت کرده است. 2 محمدبن مخلد عطار، ابن شاهین و دارقطنی از او روایت کرده اند. رجال نویسان اهل سنّت او را محدثی حافظ، راستگو و مورد ستایش دانسته اند. 3 او دو سال در نیشابور اقامت داشت و به کارهای حدیثی پرداخت4 و سال 347 هجری در اسدآباد از دنیا رفت. 5 اثر او الشیوخ والابواب است. 6

پی نوشت ها

1ـ سیر اعلام النبلاء 15 / 571. 2 ـ تاریخ بغداد 8 / 472. 3ـ تاریخ الاسلام 25 / 376. 4 ـ تاریخ مدینة دمشق 18 / 331. 5 ـ معجم البلدان 1 / 176. 6 ـ تاریخ بغداد 8 / 473.

دیگر منابع: البدایة والنهایه 11 / 233؛ الانساب 1 / 136؛ تاریخ نیشابور 162؛ تهذیب تاریخ دمشق الکبیر 5 / 358؛ الوافی بالوفیات 14 / 187؛ شذرات الذهب 2 / 357؛ المنتظم 14 / 115؛ تذکره الحفاظ 3 / 900؛ اللباب فی تهذیب الانساب 1 / 52.

احسان آذرکمند

زبیر ـ اسدی

زبیر ـ اسدی (م. 317ق)

ابوعبداللّه زبیربن احمدبن سلیمان بن عبداللّه بن عاصم أسدی بصری زبیری

از نوادگان زبیربن عوام بود. 1 بر پایه گزارش سبکی، او در بصره سکونت داشت و از علما و فقهای برجسته شافعی، آگاه به ادبیات عرب و نسب شناس بود. 2 حدیث را نزد بزرگانی همچون داوودبن سلیمان مؤدب، محمدبن سنان قزاز و ابراهیم بن ولید جشاش فرا گرفت. 3 و قرائت را از روح بن عبدالمؤمن، سلیمان بن عبداللّه ذهبی و ابوحاتم سجستانی آموخت. 4 اسدی خود نیز کرسی تدریس داشت و شاگردانی تربیت کرد که از آن میان می توان به افرادی چون ابوبکر نقاش، عمربن بشران، علی بن لؤلؤ و محمدبن بخیت اشاره کرد. 5 وی بارها به بغداد سفر کرد و افزون بر فراگیری دانش، به تعلیم آن نیز پرداخت. 6 رجال نویسان اهل سنّت او را فردی موثق و صاحب نظر در فقه، حدیث و قرائت دانسته اند. 7 گفته شده وی نابینا بوده است. 8 اسدی در سال 317 یا 320 هجری از دنیا رفت. 9 آثار و تألیفات وی عبارت اند از: المختصر فی الفقه معروف به الکافی، الجامع فی الفقه، 10 النیه، سترالعوره، الهدایه، الاستشارة والاستخاره، ریاضه المتعلم، الاماره، 11 التنبیه، المسکت فی الالغاز. 12