ماوراءالنهر، سپس به مرو و بلخ رفت و در نهایت حکم تبعید وی لغو و بار دیگر در سال 480 به هرات بازگشت. 17 وی دارای آثار زیر بوده است:

قصیدة فی السنه، الفاروق فی الصفات، منازل السائرین، الاربعین، 18 تفسیر القرآن، مناقب الامام احمدبن حنبل، 19 قلندرنامه، علل المقامات، شرح التعریف لمذهب التصوف، ذم الکلام، خلاصة فی شرح حدیث کل بدعة ضلاله، انوار التحقیق و انس المریدین و شمس المجالس فی قصة یوسف. 20 وی سرانجام در سال 481 در هرات درگذشت21 و در مقبره گازرگاه به خاک سپرده شد. 22

پی نوشت ها

[1] ـ المنتخب من السیاق 448. 2 ـ تاریخ نظم و نثر در ایران 1 / 57. 3 ـ ذیل طبقات الحنابله 3 / 50. 4 ـ تاریخ نظم و نثر در ایران 1 / 58. 5 ـ طبقات الحنابله 2 / 247. 6 ـ المنتخب من السیاق 447. 7 ـ دمیة القصر 2 / 888. 8 ـ ذیل طبقات الحنابله 3 / 58. 9 ـ معجم المؤلفین 6 / 133. 10 ـ دمیة القصر 2 / 888. 1
[1] ـ تاریخ الاسلام 33 / 61. 12 ـ تاریخ نظم و نثر در ایران 1 / 58. 13 ـ طبقات الحفاظ 440. 14 ـ طبقات الحنابله 2 / 247. 15 ـ المنتظم 16 / 278. 16 ـ سیراعلام النبلاء 18 / 505. 17 ـ ذیل طبقات الحنابله 3 / 56. 18 ـ تاریخ الاسلام 33 / 54. 19 ـ معجم المؤلفین 6 / 133. 20 ـ هدیة العارفین 1 / 452. 2
[1] ـ البدایة و النهایه 12 / 135. 22 ـ ذیل طبقات الحنابله 3 / 67.

دیگر منابع: شذرات الذهب 3 / 365؛ العبر 2 / 343؛ دول الاسلام 245؛ تذکرة الحفّاظ 3 / 1183؛ طبقات المفسرین (سیوطی) 46؛ الاعلام بوفیات الاعلام 317؛ تاریخ الخمیس 2 / 360.

اسماعیل اسماعیلی

عبداللّه ـ همدانی

عبداللّه ـ همدانی (م 433ه)

ابوالفضل عبداللّه بن عبداللّه ن بن محمدبن عبداللّه ن همدانی معروف به ابن عبداللّه ن.

زمان و محل ولادت وی معلوم نیست. وی از علمای بزرگ همدان و مفتی آنجا و در شمار فقهای شافعی بود1 و به مسلک و طریقت اشعری گرایش داشت. 2 فقه را از ابوبکربن لال فرا گرفت3 و روایت را از بزرگانی چون صالح بن احمد و علی بن حسن بن ربیع آموخته و از ایشان روایت کرده است. ظاهراً به بغداد نیز مسافرت کرده و در آنجا نیز از استادانی چون ابن حبّاب و ابوحفص کتانی به استماع حدیث پرداخته است. رجال نویسان، همدانی را از فقها و
محدثان مورد اعتماد دانسته اند. کسانی چون محمدبن عثمان و حسین بن عبدوس از او روایت کرده اند. 4 او دارای دو کتاب شرح العبادات5 و شرائط الاحکام6 بوده است. وی در سال 433ه درگذشت. 7

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الشافعیة الکبری 5 / 65. 2 ـ طبقات الشافعیه (ابن قاضی شهبه) 1 / 209. 3 ـ طبقات الشافعیه (ابن هدایه ا) 143. 4 ـ تاریخ الاسلام 29 / 381. 5 ـ طبقات الشافعیة الکبری 5 / 66. 6 ـ کشف الظنون 2 / 1030. 7 ـ تاریخ الاسلام 29 / 382.

دیگر منابع: شذرات الذهب 3 / 251؛ هدیة العارفین 1 / 450؛ فرهنگ زندگی نامه ها 1 / 558؛ الاعلام 4 / 95.

اسماعیل اسماعیلی

عبداللّه لمجید ـ اخشیدی

عبداللّه لمجید ـ اخشیدی (زند در 435ه)

عبداللّه لمجیدبن یونس بن کافور برهانی اخشیدی مصری.

وی فردی فاضل و حنفی مذهب بود. دو کتاب (المخبو) المحبوک بالطریق المسلوک فیما یضع للملوک و اصح مطلوب و خیر محبوب فی علم الصنعه تألیف اوست. اخشیدی کتاب اخیر را در سال 435ه به پایان رسانید. 1

پی نوشت ها

[1] ـ معجم المؤلفین 6 / 171.

دیگر منابع: ایضاح المکنون 1 / 89 و 2 / 442؛ هدیة العارفین 1 / 619.

سیدمهدی حسینی عربی

عبداللّه لمحسن ـ شامی

عبداللّه لمحسن ـ شامی (339 - 419ه)

ابومحمد عبداللّه لمحسن بن محمدبن احمد شامی صوری، معروف به ابن غلبون.

وی در سال 339ه در شهر صور متولد شد. 1 او معاصر ابوالعلاء معری، ابن وکیع تنیسی مصری و احمدبن سلیمان نحوی بود و با آنها ملاقات نموده و مراسلات و مراوداتی داشته است. ابن غلبون به ندرت از شهر صور خارج شد و تنها در اوایل جوانی به فلسطین2 و چندین مرتبه به دمشق سفر کرد و در عسقلان از نواحی فلسطین، حدیث شنید، ولی روایت نکرد. 3 او فردی شاعر، 4 فاضل و ادیب بود. اشعار او دارای الفاظی بدیع، روان و معانی زیبا و از چینشی جالب برخوردار بود. 5 در انواع نظم تبحر داشت6 و اشعاری درباره اهل بیت صلی الله علیه و آله