اسباب النزول که چاپ شده، الدعوات و المحصول، الوسیط و البسیط در علوم قرآن، المغازی، شرح اشعار متنبی، الاغراب فی الاعراب، تفسیر النبی، نفی التحریف عن القرآن الشریف، التحبیر فی شرح اسماء الحسنی. 6

پی نوشت ها

[1] ـ طبقات الشافعیّه (ابن قاضی شهبه) 1 / 257. 2 ـ معجم الادباء 12 / 257 ـ 266؛ وفیات الاعیان 3 / 303. 3 ـ نزهة الالبّاء 390. 4 ـ معجم الادباء 12 / 259. 5 ـ طبقات الشافعیة الکبری 5 / 240، 241. 6 ـ معجم الادباء 12 / 257؛ هدیة العارفین 1 / 692.

دیگر منابع: المنتخب من السیاق 585؛ انباه الرواة 2 / 223، 224؛ المختصر فی اخبار البشر 2 / 192؛ سیر اعلام النبلاء 18 / 339 ـ 342؛ تاریخ الاسلام 31 / 257 ـ 260؛ دول الاسلام 241؛ طبقات الشافعیه (اُسنوی) 2 / 303، 304؛ البدایة و النهایه 12 / 114؛ النجوم الزاهره 5 / 104؛ بغیة الوعاة 2 / 145؛ طبقات المفسرین (سیوطی) 17، 66، 67؛ طبقات المفسرین (داوودی) 1 / 394، 395؛ طبقات الشافعیه (ابن هدایه ا) 168، 169؛ شذرات الذهب 3 / 303؛ هدیة العارفین 1 / 692.

سیدمحمد علوی

علی ـ واسطی

علی ـ واسطی (م437ه)

ابوالحسن علی بن محمدبن نصر واسطی.

آنچه در منابع درباره او وجود دارد اطلاعاتی در زمینه تخصص و اثر اوست. واسطی از کاتبان مشهور قرن پنجم هجری در شهر واسط عراق بوده و رساله هایی داشته که در عصر خود شهرت داشته اند. ابوالحسن سال 437ه در شهر واسط عراق درگذشت. 1

پی نوشت ها

[1] ـ الکامل فی التاریخ 9 / 531.

دیگر منابع: المنتظم 15 / 304؛ الاعلام 4 / 327؛ معجم المؤلفین 7 / 235.

مرتضی نجفی

علی ـ واسطی

علی ـ واسطی (م 424ه)

ابوالقاسم علی بن طلحه بن کردان واسطی صحّناتی (سحناتی).

وی در واسط چشم به جهان گشود و همانجا زندگی می کرد. او نزد ابوعلی فارسی و علی بن عیسی رمانی کتاب سیبویه را خواند. وی در علم نحو به جایی رسید که اهل واسط او را بر ابن جنّی و ابوالحسن علی ربعی که از بزرگان علم نحو هستند، ترجیح می دادند. عالمانی چون ابوالفتح محمدبن محمدبن مختار، ابن بشران از جمله شاگردان او
بودند. وی با فخرالملک ابوغالب محمدبن علی بن خلف هم روزگار بود. بین او و قاضی ابن تغلب احمدبن عبیداللّه عاقولی، نماینده و خلیفه سلطان در واسط دشمنی واقع شد. او اشعار بسیاری نیز سروده است. 1 رجال نویسان وی را مردی علاّمه بزرگوار و متدین توصیف کرده و ستوده اند. کتاب اعراب القرآن اثر او می باشد که حدود پانزده مجلد می باشد. واسطی در سال 424ه درگذشت. 2

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 13 / 259 ـ 261. 2 ـ تاریخ الاسلام 29 / 134.

دیگر منابع: انباه الرواة 2 / 284؛ الوافی بالوفیات 21 / 155؛ بغیة الوعاة 2 / 170؛ سیر اعلام النبلاء 17 / 427؛ لغت نامه دهخدا 10 / 14371؛ معجم المؤلفین 7 / 113.

پژوهشکده

علی ـ هاشمی

علی ـ هاشمی (415ه)

ابوالحسن علی بن عبداللّه بن ابراهیم هاشمی بغدادی عیسوی شریف.

ابوالحسن از اولاد عیسی بن موسی (ولی عهد منصور) و از محدثان معروف بغداد بود و در باب بصره سکونت داشت. از ابوبکر شافعی، محمدبن عمروبن بختری، ابوعمروبن سماک و دیگران حدیث آموخت. خطیب بغدادی و ابوبکر شافعی از او روایت کرده اند. 1 رجال نویسان اهل سنت وی را شیخ، امام، علامه، راستگو و محدثی ثقه توصیف کرده و ستوده اند. 2 او مدتی متولی قضاوت بود. آثارش الفوائد، المنقاد و الغرائب الحسان العوالی می باشد. 3 هاشمی در سال 415ه در بغداد از دنیا رفت و در باب حرب دفن شد. 4

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بغداد 12 / 8. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 17 / 321. 3 ـ المستدرک علی معجم المؤلفین 492. 4 ـ تاریخ بغداد 12 / 8.

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 28 / 381؛ شذرات الذهب 3 / 203؛ العبر 2 / 229؛ الاعلام بوفیات الاعلام 1 / 280؛ دایرة المعارف الشیعة العامه 13 / 317.

محمدجعفر مرادی

علی ـ هجویری

علی ـ هجویری (م465ه)

ابوالحسن علی بن عثمان بن ابی علی هجویری جلابی غزنوی.

او در محله هجویر غزنه به دنیا آمد، 1 پس از گذر ایام کودکی به