اشعاری است که برای عبیداللّه میکالی سروده است. هنگامی که عبیداللّه اشعاری را از ابوالفتح بستی شاعر برای ابوسعد خواند، وی بی درنگ به همان وزن و قافیه اشعاری را سرود. نیرمانی برخی از حاکمان عصر خود را با اشعارش مدح می کرد که بهاءالدوله و فخرالدوله بویهی از آن جمله اند. 4 بعضی از اشعار او را ثعالبی، تنوخی5 و باخزری6 نقل کرده اند. فرزند وی احمد نیز از شاعران معروف آن عصر بوده است. 7 نیرمانی سال 414ه در بغداد درگذشت. 8

پی نوشت ها

1ـ الانساب 5 / 549. 2ـ الوافی بالوفیات 21 / 454. 3ـ الانساب 5 / 549. 4 ـ تتمة یتیمة الدهر 5 / 147. 5 ـ تاریخ بغداد 1 / 52. 6 ـ دمیة القصر 1 / 526. 7 ـ معجم البلدان 5 / 330. 8 ـ فوات الوفیات 3 / 75.

دیگر منابع: اللباب فی تهذیب الانساب 3 / 340؛ الاعلام 4 / 326؛ کشف الظنون 2 / 1859 ـ 1859؛ هدیة العارفین 1 / 685؛ نشوار المحاضره 5 / 174 و 290؛ معجم المؤلفین 7 / 195.

مرتضی نجفی

علی ـ نیشابوری

علی ـ نیشابوری (م491ه)

ابوالحسن علی بن سهل بن عباس نیشابوری.

وی اهل نیشابور، و فردی عابد، عالم، مفسر، متبحر در ادبیات عرب و یکی از شاگردان بنام ابوالحسن واحدی بود. 1 این عالم شافعی مذهب از محضر ابوعثمان صابونی و ابوالقاسم قشیری نیز بهره علمی برد. نیشابوری کتابی در تفسیر و همچنین کتبی با عناوین مکارم الاخلاق و زاد الحاضر و البادی تألیف نموده است. 2 او بخشی از کتاب صحیح بخاری و سنن ابی داود و کتاب حلیة الاولیاء را به ترتیب از حفصی، طوسی و ابوصالح مؤذن در سال 465ه در مدرسه نظامیه فرا گرفت. ابوالحسن در سال 491 درگذشت و در کنار قبر محمدبن اسلم طوسی در نیشابور به خاک سپرده شد. 3

پی نوشت ها

[1] ـ معجم الادباء 13 / 257. 2 ـ طبقات الشافعیة الکبری 5 / 258. 3 ـ المنتخب من السیاق / 595 و 596.

دیگر منابع: هدیة العارفین 1 / 694؛ طبقات المفسرین (داودی) 1 / 409؛ بغیة الوعاة 2 / 169؛ الوافی بالوفیات 21 / 150؛ طبقات الشافعیه (اسنوی) 2 / 223؛ معجم المفسرین (عادل نویهض) 1 / 362؛ معجم المؤلفین 7 / 106.

پژوهشکده

علی ـ

نیشابوریعلی ـ نیشابوری (م458ه)

ابوالحسن علی بن عبداللّه بن احمد نیشابوری، ملقب به ابن ابی طیّب.

وی در نیشابور دیده به جهان گشود و در سبزوار اقامت گزید. در زمینه علوم قرآنی تلاش فراوان نمود و از مفسران بنام آن دیار گردید. افرادی چون ابوالقاسم علی بن محمد بن حسین بن عمرو، امام ابوحنیفه بویابادی، حمزه مقراضی از جمله شاگردان ابن ابی طیب بوده اند. ابوالقاسم علی بن محمدبن حسین که از جمله شاگردان و مریدان او بود، در محله اسفریس سبزوار مدرسه ای را به نام او بنا کرد. رجال نویسان او را مردی زاهد، امام و مفسر، توصیف کرده و وی را ستوده اند. 1 گویند چون او وفات کرد، تنها چهار مجلد کتاب ماترک داشت. آثار او التفسیر الکبیر در سی مجلد، التفسیر الوسیط پانزده مجلد، التفسیر الصغیر در سه مجلد و نیز دیوان شعر می باشد. ابوالحسن نیشابوری در هشتم شوال سال 458ه در سبزوار درگذشت و در همانجا دفن شد. 2

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ بیهق 185. 2 ـ معجم الادباء 13 / 273.

دیگر منابع: تاریخ الاسلام 30 / 504؛ الوافی بالوفیات 21 / 207؛ طبقات المفسرین (داوودی) 1 / 410؛ الاعلام 4 / 304؛ دایرة المعارف الشیعة العامه 13 / 318؛ معجم المؤلفین 7 / 130؛ لغت نامه دهخدا 10 / 14371؛ سیر اعلام النبلاء 18 / 173؛ طبقات المفسرین (سیوطی) 66.

پژوهشکده

علیّ ـ واحدی

علیّ ـ واحدی (م 468ه)

ابوالحسن علیّ بن احمدبن محمّد واحدی نیشابوری.

او در نیشابور به دنیا آمد. 1 پس از گذراندن دوران کودکی به کسب دانش پرداخت و رنج سفر را بر خود هموار ساخت. وی انواع علوم مانند نحو، لغت، فقه، دانش قرائات و تفسیر قرآن کریم را از بزرگانی چون ابواسحاق احمدبن محمد ثعلبی نیشابوری، ابوالفضل اللّه حمدبن عروضی و ابوالحسن علی بن محمد قهندزی و دیگران آموخت. او در عصر خود مردی فاضل، ادیب، لغوی، شاعر، فقیه، قاری قرآن، استاد تفسیر و مدرس به شمار می آمد. 2 ابوالفضل اللّه حمدبن محمدبن احمد میدانی نیشابوری3 و بسیاری از دانش پژوهان از شاگردان وی بودند. 4 مذهب او شافعی بود. 5 واحدی در سال 468 در نیشابور درگذشت. آثار او عبارت اند از: الوجیز در تفسیر قرآن،