و معروف به ابن خاضبه بود. 2 برای کسب دانش و جمع آوری حدیث به شهرهای مختلف سفر کرد. او در بغداد از خطیب بغدادی در دمشق از عبداللّه لصمدبن محمدبن تمیم و در بیت المقدس از محمدبن مکی بن عثمان ازدی و دیگران حدیث شنید و روایت کرده است. 3 در بغداد به تدریس فقه و قرآن کریم اشتغال داشت و شاگردانی را تربیت کرد. 4 راویانی چون ابوعلی بن سکرة محمدبن طاهر مقدسی و ابوفتح بن بطی از او روایت کرده اند. 5 برخی از ترجمه نویسان وی را مردی دانشمند، بافضل، خوش اخلاق، خوش خط و حافظ توصیف کرده و ستوده اند. 6 در زمان خود در دانش لغت بی نظیر بود. 7 اجزائی در حدیث و الامالی اثر اوست. 8 او در دوم ربیع الاول سال 489 در بغداد درگذشت و در جایگاهی متصل به باب أبرز دفن شد. 9

پی نوشت ها

[1] ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 110. 2 ـ تاریخ مدینة دمشق 51 / 70. 3 ـ تاریخ الاسلام 33 / 311. 4 ـ معجم الادباء 17 / 226. 5 ـ تذکرة الحفاظ 4 / 1224. 6 ـ معجم الادباء 17 / 226. 7 ـ سیر اعلام النبلاء 19 / 112. 8 ـ هدیة العارفین 2 / 77. 9 ـ المنتظم 3517.

دیگر منابع: الکامل فی التاریخ 10 / 260؛ مختصر تاریخ دمشق 21 / 282؛ معجم المؤلفین 8 / 273؛ العبر 2 / 361؛ شذرات الذهب 3 / 393؛ البدایة و النهایه 12 / 153؛ لسان المیزان 5 / 57؛ الوافی بالوفیات 2 / 89.

محمد جعفر مرادی

محمد ـ مازن

محمد ـ مازن (متوفای حدود 480ه)

ابوعبداللّه محمدبن احمدبن عثمان مازن قیسی معروف به ابن حداد.

ابوعبداللّه اهل وادی آش اندلس بود و در مِرْیَه اندلس سکونت داشت. 1 ابن حداد از فُحول شعرا و بلغای اندلس و از نزدیکان و مقربان دربار معتصم محمدبن معن بن صمادح بود و اشعار بسیاری در مدح معتصم سرود2 و پس از مدتی از دربار معتصم رویگردان و به شهر سَرَقُسْطه از شهرهای مشهور اندلس رفت و آنجا در پناه مقتدربن هود حاکم وقت آن دیار درآمد. ابن حداد تألیف مشهوری در عروض دارد که انواع موسیقی را در آن بیان کرده است. اثر دیگر او الدیوان الکبیر می باشد. محمد مازن در حدود سال 480ه درگذشت. 3

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ اسلام 32 / 308. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 602. 3 ـ تاریخ الاسلام 32 / 309.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 2 / 86؛ وفیات الاعیان 5 / 41؛ فوات الوفیات 3 / 283؛ معجم المؤلفین 8 / 291؛ هدیة العارفین 2 / 75 و کشف الظنون 1 / 765؛ المغرب فی حلی المغرب 2 / 143؛ الذخیره 2 / 1 / 692؛ نفح الطیب 3 / 502.

عبداللّه لعلی باقری

محمد ـ مدائنی

محمد ـ مدائنی (370 ـ 448ه)

ابوطالب محمدبن ایوب بن سلیمان بغدادی مدائنی ملقب به عمیدالرؤساء.

وی در سال 370ه چشم به جهان گشود. 1 وی یکی از وزیران معروف در دستگاه حکومتی قادر با عباسی (336 ـ 422) و سپس القائم بامرا (39
[1] ـ 467) بود. مدائنی اشعار ابوالغوث بُحْتُری را از حسین بن محمدبن جعفر خالع روایت کرده است. ابوالجوائز هبه ا بن حمزه و دیگران از او روایت کرده اند. 2 مهیاربن مردویه دیلمی کسروی (از شاعران قرن پنجم) 3 قصیده ای در مدح او سروده است. 4 برخی وی را مردی شجاع، ادیب، فاضل5 و شاعری روان طبع توصیف کرده اند. 6 کتاب الخراج اثر او می باشد. 7 وی در 78سالگی و در سال 448ه درگذشت. 8

پی نوشت ها

[1] ـ المنتظم 16 / 11. 2 ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 45 ـ 46. 3 ـ معالم العلماء 136؛ الذریعه 9 / 3 / 1138. 4 ـ الاعلام 6 / 46. 5 ـ الوافی بالوفیات 2 / 234. 6 ـ تاریخ الاسلام 30 / 187. 7 ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 45 ـ 46. 8 ـ المنتظم 16 / 11.

دیگر منابع: المنتظم 5 / 218؛ الکامل فی التاریخ 10 / 95؛ معجم المؤلفین 9 / 83؛ لغت نامه دهخدا 12 / 18116.

محمد جعفر مرادی

محمد ـ مذحجی

محمد ـ مذحجی (حدود 340 ـ حدود 420ه)

ابوعبداللّه محمدبن حسن بن حسین مَذْحِجی اندلسی مشهور به ابن کتّانی.

وی اهل قرطبه از شهرهای بزرگ اندلس بود1 و در حدود سال 340ه به دنیا آمد و از پزشکان و ادیبان اندلس به شمار می رفت. 2 نزد کسانی چون عمویش محمدبن حسن و محمدبن عبدون جبلی و