عمربن یونس حرّان به تحصیل پزشکی و منطق و فلسفه و ادبیات پرداخت3 و در این فنون خاصه در پزشکی چیره دست شد، 4 به علم نجوم نیز آگاهی داشت. 5 از شاگردان او می توان ابن حزم اندلسی و مصحفی را برشمرد. 6 وی استاد ابن حزم در منطق بوده است. 7 ابن کتانی به عنوان پزشک به خدمت وزیر ابوعامر منصور و پسرش ابومروان منصور درآمد. وی فردی باذکاوت بوده و هوشی سرشار داشت و فهیم و صاحب ثروت و مال بسیار بوده است8 به گفته ابن بسّام، ابن کتّانی برده فروشی می کرده و در این کار شیوه ای ویژه داشته است. او کنیزان را دانش، ادب، هنر و مخصوصاً آواز می آموخت و سپس به بهایی گزاف می فروخت و به این عمل خود مباهات می کرد. 9 گویند وی نزد خواص و عوام محبوبیت داشت. 10 آثار وی کتاب التشبیهات من اشعار اهل الاندلس11 و کتاب مُحمد و سُعْدی می باشد. 12 وی در آغاز شورش بر ضد خلافت امویان از قرطبه به سرقسطه رفت و عمر خود را در آنجا به سر آورد و سرانجام در حدود سال 420ه از دنیا رفت. 13

پی نوشت ها

[1] ـ التکملة لکتاب الصله 1 / 308. 2 ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 4 / 507. 3 ـ عیون الانباء 491. 4 ـ التکملة لکتاب الصله 1 / 309. 5 ـ عیون الانباء 491. 6 ـ تاریخ الاسلام 28 / 506. 7 ـ الاکمال 7 / 145. 8 ـ عیون الانباء 492. 9 ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 4 / 507. 10 ـ طبقات الاطباء و الحکماء (ابن جلجل) 109. 1
[1] ـ دایرة المعارف بزرگ اسلامی 4 / 507. 12ـ جذوة المقتبس 46؛ بغیة الملتمس 57. 13 ـ عیون الانباء 491 و 492.

دیگر منابع: معجم الادباء 18 / 184؛ الوافی بالوفیات 2 / 348؛ نفح الطیب 3 / 175؛ تذکرة الحفّاظ 3 / 1147؛ هدیة العارفین 2 / 58؛ معجم المؤلفین 9 / 187.

اسماعیل اسماعیلی

محمد ـ مرادی

محمد ـ مرادی (م 489ه)

ابوبکر محمدبن حسن مرادی حضرمی قیروانی.

او نزد ابوالقاسم عبداللّه لرحمن بن عمر تمیمی قصدیری علم آموخت و فردی آگاه، فقیه و از افراد برجسته و صاحب نام در اصول دین بود. او در ادبیات و شعر نیز دستی داشت و صاحب فصاحت و بلاغت بود. در سفری که به آندلس داشت اهالی آنجا از وی بهره علمی بُردند. همچنین در سال 487 به قرطبه سفر نمود. ابن بشکوال کتاب فقه اللغه
ابومنصور ثعالبی را نزد وی آموخت. ابوالحسن مقری از او روایت کرده است. 1 او مالکی مذهب2 و مدتی در شهر أزکد (در صحراء مغرب) متولی امر قضاوت بود. کتابی در اصول دین داشت. مرادی در سال 489ه در أزکد از دنیا رفت. 3

پی نوشت ها

1ـ کتاب الصله 2 / 604. 2ـ هدیة العارفین 2 / 77. 3ـ کتاب الصله 2 / 604.

دیگر منابع: الوافی بالوفیات 2 / 349؛ معجم المؤلفین 9 / 188؛ مستدرک معجم المؤلفین 623.

محمود هیئتی

محمد ـ مری

محمد ـ مری (م 485ه)

ابوعبداللّه محمدبن خلف بن سعیدبن وهب مری اندلسی مشهور به ابن مرابط.

وی اهل مریّه ـ از نواحی البیره اندلس ـ و فردی آگاه به روایت و فنون و دارای علم و فهم بود. از استادان وی می توان به محمدبن عباس قیروانی، مهلب بن ابی صفره و ابوعمر احمدبن محمد طلمنکی1 و از شاگردانش به ابوعبداللّه تمیمی، قاضی ابوعلی حافظ و ابومحمدبن ابی جعفر اشاره کرد. 2 ابن مرابط، عالم، قاضی و مفتی مریّه بود و شرحی بر کتاب بخاری تألیف کرد. 3 آثار دیگر وی عبارت اند از: تعلیقه علی المدونة فی الفقه، الوصول الی الغرض المطلوب من جواهر قوّت القلوب، 4 تاریخ بلنسیه، مختصر شرح البخاری لمهلب بن ابی صفره. 5 ابوعبداللّه سرانجام در سال 485ه در مریّه وفات یافت6 و در باب بجّانه دفن گردید. 7

پی نوشت ها

[1] ـ الصله 557. 2 ـ الدیباج المذهب 369. 3 ـ الوافی بالوفیات 3 / 46. 4 ـ معجم المؤلفین 9 / 284. 5 ـ هدیة العارفین 2 / 76. 6 ـ معجم البلدان 5 / 119 و 120. 7 ـ الصله 557.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 33 / 156؛ العبر 2 / 349؛ شذرات الذهب 3 / 370؛ کشف الظنون 2 / 1361، 1 / 545؛ الاعلام 6 / 115.

سیدمهدی حسینی عربی

محمد ـ مریّ

محمد ـ مریّ (م ـ 490ه)

ابوعبداللّه محمدبن احمدبن عبداللّه مریّ اصولی ملقب به ابن لجاش.

ابن لجاش اهل مریه1 (شهری بزرگ در اندلس) 2 و از مفسران معروف آنجا بود. برای فراگیری دانش به مشرق زمین سفر کرد و در