میراث النبی صلی الله علیه و آله، الاجوبة عن المسائل الخوارزمیه، الرسالة الی الامیر ابی عبداللّه و ابی طاهربن ناصر الدوله فی مجلس جری فی الامامه، مسالة فی معرفه النبی صلی الله علیه و آلهبالکتابه، مسالة فی وجوب الجنة لمن ینتسب ولادته الی النبی صلی الله علیه و آله، الکلام فی دلائل القرآن، جواب الکرمانی فی فضل اللّه لنبی صلی الله علیه و آلهعلی سائر الانبیاء، العمد فی الامامه، مسالة فی انشقاق القمر و تکلیم الذراع، مسالة فی المعراج، مسالة فی رجوع الشمس، المسالة فی المقنعة فی امامة امیرالمؤمنین، علیه السلام الرسالة الکافیه فی الفقه، المسائل الحرانیه، الرساله العزّیه، النصرة لسید العترة، مسأله فی المواریث، البیان عن غلط قطرب فی القرآن، مسأله فی الوکاله، کتاب فی القیاس، شرح کتاب الاعلام، النقض علی ابن الجنید فی اجتهاد الرأی، جواب ابی الفرج بن اسحاق عما یفسد الصلاة، نهج البیان عن سبل الایمان، المسائل الواردة عن ابی عبداللّه محمدبن عبداللّه لرحمان الفارسی المقیم بالمشهد بالنوبندجان، مناسک الحج، عمدة مختصرة علی المعتزلة فی الوعید، جواب اهل جرجان فی تحریم الفقاع، الرد علی ابی عبداللّه البصری فی تفضیل الملائکه، الکلام فی ان المکان لا یخلو من متمکن، جواب اهل الرقّه فی الاهلّه و العدد، جواب ابی محمد الحسن بن الحسین النوبندجانی المقیم بمشهد عثمان، جواب ابی الفتح محمدبن علی بن عثمان، النقض علی الجاحظ، فضیلة المعتزله، 13 النقض علی ابن قتیبة فی الحکایة و المحکی، الانتصاف، سهو النبی ونومه عن الصلاه، اجوبة المسائل السرویه، اجوبه مسائل الاحدی و الخمسین و شرح عقاید صدوق. 14

پی نوشت ها

[1] ـ رجال نجاشی 2 / 327 ـ 332. 2 ـ مجموعه ورّام 2 / 621. 3 ـ اعیان الشیعه 9 / 421. 4 ـ تاریخ الاسلام 28 / 332. 5 ـ مجموعه ورّام 2 / 621. 6 ـ اعیان الشیعه 9 / 421. 7 ـ لسان المیزان 5 / 368. 8 ـ الکامل فی التاریخ 9 / 178 و 307. 9 ـ الفهرست (طوسی) 158. 10 ـ میزان الاعتدال 4 / 30. 1
[1] ـ رجال نجاشی 2 / 331. 12 ـ تاریخ بغداد 3 / 231 و 10 / 381. 13 ـ رجال نجاشی 2 / 331. 14 ـ اعیان الشیعه 9 / 421.

دیگر منابع: سیر اعلام النبلاء 17 / 344؛ النجوم الزاهره 4 / 258؛ رجال طوسی 514؛ المنتظم 15 / 157؛ الفهرست (الندیم) 226؛ معالم العلماء 112؛ ریاض العلماء 5 / 177؛ العبر 2 / 225؛ خلاصة الاقوال 147؛ رجال ابی داود 183؛ تاریخ ابن الوردی 1 / 325؛ الوافی بالوفیات 1 / 116؛ البداید و النهایه 12 / 15؛ شذرات الذهب 3 / 199؛ طبقات اعلام الشیعه 2 / 186؛ ایضاح المکنون 1 / 37 و 2 / 95؛ الذریعه 2 / 102.

حسینی عربی و آذرکمند

محمد ـ

موصلیمحمد ـ موصلی (402 ـ 494ه)

ابونصر محمدبن علی بن عبیداللّه بن ودعان موصلی.

وی در سال 402 (و به نقلی در 401ه) به دنیا آمد. در سال 408ه شروع به استماع حدیث نمود. ابونصر از عموی خود ابوالفتح احمدبن عبیداللّه بن احمدبن ودعان و نیز از ابوالحسن محمدبن علی بن بحشل و حسین بن محمد صیرفی روایت کرد. هبه ا شیرازی و عمر رؤاسی از او حدیث شنیده و ابومعمر انصاری و ابوطاهر سلفی از وی روایت نمودند. موصلی مدتی هم به امر قضاوت پرداخت. وی در سال 493ه به بغداد رفت و کتاب الاربعین الودعانیه که به گفته منابع، عمویش ابوالفتح آن را از زیدبن رفاعه کذّاب به سرقت برده بود، روایت کرد. ابونصر متهم به کذب و از نظر رجال شناسان فردی غیرموثق بود. وی در نهایت در سال 494ه در موصل وفات یافت. 1 موصلی بر کتاب الاربعین الودعانیه شرح و تفسیری نوشت و کتابی تحت عنوان عوالی فی الحدیث تألیف نمود. 2

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ الاسلام 34 / 199 و 200. 2 ـ هدیة العارفین 2 / 78.

دیگر منابع: الکامل فی التاریخ 10 / 327؛ المنتظم 17 / 71؛ البدایة و النهایه 12 / 161؛ سیر اعلام النبلاء 19 / 164؛ میزان الاعتدال 3 / 657؛ لسان المیزان 5 / 305؛ الوافی بالوفیات 4 / 141؛ اللباب فی تهذیب الانساب 3 / 356؛ کشف الظنون 1 / 60 و 715؛ ایضاح المکنون 1 / 431؛ الاعلام 6 / 277؛ معجم المؤلفین 11 / 26.

سیدمهدی حسینی عربی

محمد ـ ناصحی

محمد ـ ناصحی (م484ه)

ابوبکر محمدبن عبداللّه بن حسین ناصحی نیشابوری.

او اهل نیشابور1 و از فقهای بزرگ حنفی و متکلمی توانا بر مذهب معتزله بود. نزد استادانی چون پدرش و قاضی ابوبکر حیری شاگردی کرده و حدیث شنیده است. وی در مناظره های فقهی چیره دست بود و در این زمینه با امام الحرمین نیز مناظره ای داشته که مورد تمجید و ستایش وی قرار گرفته است. ناصحی علاوه بر مهارت در فقه و کلام در زمینه ادبیات و پزشکی و شعر و حفظ اشعار نیز دستی داشته و بهره ای از این علوم برده است. 2 او در بغداد و خراسان حدیث می کرد و در زمان حیات پدرش در مدرسه السلطان نیشابور به تدریس مشغول بود و سرپرستی امور مدرسه و امور اوقاف آن به او