است. 9 برخی نیز او را از سادات و بزرگان صوفیه دانسته و در این زمینه کراماتی را به او نسبت داده و اهل زهد و عبادت و ریاضت معرفی کرده اند. 10 بوز نجردی در ماه ربیع الاول سال 535 در بامئین ( گویا بامیان کنونی ) از توابع بادغیس هرات درگذشت و جنازه اش به مرو انتقال یافت و در آنجا به خاک سپرده شد. 11 آثار وی عبارت اند از: زینة الحیاة، منازل السالکین فی التصوف، منازل السائرین فی التصوف. 12 منزوی بدون ذکر عنوان خاص رساله های عرفانی را از آنِ او دانسته است. 13

پی نوشت ها

[1] ـ الکامل فی التاریخ 11 / 80. 2 ـ الانساب 1 / 412. 3 ـ وفیات الاعیان 7 / 78. 4 ـ سیر اعلام النبلاء 20 / 66 ـ 67. 5 ـ الانساب 1 / 412. 6 ـ طبقات الشافعیة الکبری 6 / 155، 7 / 123، 248 و 315. 7 ـ تاریخ الاسلام 36 / 398. 8 ـ النجوم الزاهره 5 / 268. 9 ـ طبقات الشافعیه 2 / 300. 10 ـ وفیات الاعیان 7 / 78. 1
[1] ـ الانساب 1 / 412. 12 ـ هدیة العارفین 2 / 552. 13 ـ فهرست نسخه های خطی فارسی 2 / 1169.

دیگر منابع: المنتظم 18 / 16؛ اللباب فی تهذیب الانساب 1 / 186؛ البدایة و النهایه 12 / 218؛ العبر 2 / 448؛ دول الاسلام 278؛ مرآة الجنان 3 / 202؛ الإعلام بوفیات الأعلام 1 / 357؛ شذرات الذهب 4 / 110؛ الاعلام 8 / 219؛ معجم المؤلفین 13 / 279.

اسماعیل اسماعیلی

یونس ـ قرطبی

یونس ـ قرطبی (447 ـ 532ه )

ابوالحسن یونس بن محمد بن مغیث قرطبی مشهور به ابن صفّار.

اهل قرطبه اندلس بود. 1 در ماه رجب سال 447ه به دنیا آمد. از جدش مغیث بن محمد، قاضی ابوعمر بن حذّاء، حاتم بن محمد و بسیاری دیگر حدیث شنیده و روایت کرد. 2 ابن بشکوال که خود از شاگردان وی بوده و از او اجازه روایت دریافت کرده، در شرح حال مبسوطی که از وی ارایه کرده می نویسد: یونس بن محمد از شیوخ بزرگ و بنام قرطبه بود؛ در بسیاری از علوم و فنون رایج آن زمان ازجمله لغت، ادبیات، انساب، رجال، حدیث و غیره مهارت داشت؛ راوی حکایات و اخبار گذشتگان بود؛ به معانی و مفهوم اشعار تسلط خوبی داشت. رجال و علمای اندلس و شهر خویش را کاملاً می شناخت و فردی فصیح الکلام، خوش بیان و نیکوکار مورد مشورت علما و دانشمندان آنجا بود. 3 ضبّی نیز او را فردی فقیه محدث و حافظ معرفی کرده است. 4 ابن ابّار هم او را برخاسته از خاندانی مشهور در قرطبه دانسته و شاگردان بسیاری را برای وی برشمرده که معروف ترین آنها عبارت اند از: ابوعبداللّه نمیری، ابوجعفر بن باذش، ابوولید بن دباغ، ابوالقاسم بن حبیش و گروهی دیگر که همگی از مشایخ اندلس پس از یونس بن محمد بودند. 5 ابن صفار در ماه جمادی الآخر سال 532ه در قرطبه از دنیا رفت و در مقبره ابن عباس به خاک سپرده شد. 6 دیوان شعر اثر اوست. 7

پی نوشت ها

[1] ـ کتاب الصله 2 / 688. 2 ـ تاریخ الاسلام 36 / 306 ـ 307. 3 ـ کتاب الصله 2 / 688. 4 ـ بغیة الملتمس 513. 5 ـ المعجم 332. 6 ـ کتاب الصله 2 / 688. 7 ـ هدیة العارفین 2 / 572.

دیگر منابع: تذکرة الحفاظ 4 / 1277؛ العبر 2 / 444؛ مرآة الجنان 3 / 199؛ شذرات الذهب 4 / 101؛ بغیة الوعاة 2 / 366؛ سیر اعلام النبلاء 20 / 123.

اسماعیل اسماعیلی

یهود ـ اهلاوی

یهود ـ اهلاوی (473 ـ 543ه )

ابوالحسن یهود اهلاوی موسوی اندلسی.

درباره وی جز اطلاعات بسیار اندکی که اسماعیل پاشا داده است، آگاهی دیگری در دست نیست. وی می نویسد: اهلاوی در سال 473ه به دنیا آمد و سرانجام در سال 543ه در سرزمین فلسطین از دنیا رفت و اثری با عنوان الحجة و الدلیل فی نصرالدین الذلیل از خود بر جای گذاشت. 1 عمر رضا کحاله به استناد مطالب پیش گفته و با افزودن کلمه « فاضل » به معرفی وی می پردازد و اطلاعی بیش از آن نمی دهد. 2

پی نوشت ها

[1] ـ هدیة العارفین 2 / 547؛ ایضاح المکنون 1 / 394. 2 ـ معجم المؤلفین 13 / 257.

اسماعیل اسماعیلی