مراجعه به تاريخ مروج الذّهب مسعودى كافى است كه شتابزدگى در كار را در سراسر كتاب كه حتّى براى نمونه يك بار هم توضيحى يا شرحى در پاورقى ندارد مشاهده كنيد.

با تمام اين احوال دانشمندانى بودند كه هدفشان از تأليف و ترجمه، تقويت عقل و ارشاد و راهنمائى بود، كافى است كه شما ترجمه تاريخ يعقوبى كه از سوى فقيد فاضل دكتر محمّد ابراهيم آيتى كه در سال 1342 چاپ شده است ببينيد تا معلوم شود متعهّد خدمت به جامعه اسلامى بودن چگونه است، تمام صفحات كتاب و همينطور كتاب- البلدان- كه باز از سوى همان مترجم چاپ شده مملو از زير نويسى، توضيح و راهنمائى علمى است.

و همچنين ترجمه‌هاى محمّد پروين گنابادى كه با فضل و علمش در ترجمه كتاب- مقدّمه ابن خلدون همچون مرحوم آيتى كتابش سرشار را فوايد توضيحى در پاورقى‌ها است.

و يا مترجم و محقّق فاضل شيخ محمّد باقر بهبودى كه عمق پژوهش، و تسلّطش بر مسائل در كتابهائى كه تصحيح يا ترجمه نموده بخوبى پيداست.

و يا مترجم كتاب- تاريخ تمدّن اسلام و عرب گوستاولبون- آقاى هاشم حسينى كه در زير نويسى‌ها راهنمائى او و نقد بر نويسنده نيز وجود دارد، بهر تقدير:

با فوائدى كه در كار ترجمه و تحقيق بصورت توضيح در پاورقى وجود دارد و در ترجمه كتاب- مشاهد القيامة- از سيّد قطب بنام- دور نماى رستاخيز در اديان پيشين و قرآن- كه محتواى كتاب است آن روش مفيد واقع شد، لذا براى كار ترجمه و تحقيق- مفردات الفاظ قرآن- از راغب اصفهانى ;، از تمام امكانات گذشتگان، بخصوص از قرن دوّم تا زمان مؤلّف (قرن پنجم) و نيز آثار بعدى تا زمان حاضر در توضيح مطالب فشرده و فصيح كتاب استفاده شد.

كار ترجمه و تحقيق متون، بعد از تحوّلى انقلابى اسلامى كه در فرهنگ جامعه بزرگ ما در جهان امروز بوجود آمده رسالت و مسئوليّت دست اندركاران كتاب را كه زير ساز فرهنگ انقلابى اسلامى ما است بمراتب افزون ساخته است، هر چند بعد