خويش و ترجمه اشعار آنها كارى بس ارزشمند انجام داده است آنهم با چاپهاى سنگى و كار طاقت فرسا.

و ديگر كتاب نامه دانشوران- شرح حال ششصد تن از فحول علم و ادب و معرّفى آنها به جهانيان و جامعه ايران، و نيز كتاب هزار و پانصد صفحه‌اى چاپ سنگى با قطع بزرگ شرح قاموس اللّغه فيروزآبادى با ترجمان اللّغه.

شرح و ترجمه نهج البلاغه لاهيجى، چاپ تفسير جلالين و صدها نمونه ديگر از آثار دينى تاريخى و ادبى كه نتيجه وزارت راد مردانى همچون قائم مقام فراهانى و امير كبير بيگانه ستيز و دانش پرور است كه جان خويش را در راه بر كندن جهل و فساد اخلاق خاندانها و كوتاه نمودن دست طمّاع و آزمند اجانب از ايران فدا كردند (روانشان شاد).

ولى بتدريج كه غرب زدگان بر مسند امور قرار گرفتند امّت را از اسلام شناسى به آثارى همچون (سه تفنگدار، حاجى بابا، كنت دو مونت كريستو و ده‌ها كتاب تفريحى و تخدير كننده و غرب گرايانه سوق دادند تا بتدريج در جامعه‌اى كه هشتاد يا نود در صد مردمش خواندن و نوشتن نمى‌دانستند و از مقدّمات تكاملى علم چيزى نمى‌دانستند نظرات خانمان براند از (فرويد) و اصالت دادن به غريزه جنسى و همچنين فرضيّه‌هائى از داروين كه بنيادش بر حلقه‌هاى مفقوده و پندارهاى خام كه براى خود گوينده‌اش هنوز روشن نبود به عنوان آخرين احكام علمى و نيز پندارهاى سراسر تناقض موريس مترلينگ كه خود به ديوانگى مبتلا شد بازارشان آنچنان رواج يافت كه گاهى كتابهاى او را چند نفر با نسخه بدل نمودن در تيراژ وسيع بچاپ مى‌رساندند.

تا اينكه در اثر جنگ جهانى دوّم و شكست حصارها، تحوّلى اسلامى در جامعه پديد آمد و ناگهان ترجمه كتابهاى اسلامى و تاريخى و ترجمه تحت اللّفظى قرآن با ده‌ها قطع و فرم به چاپ رسيد و كار كتاب جنبه سود طلبى و تجارى بخود گرفت.

كتابهاى تمدّن عرب و تاريخ اسلام و عرب در جامعه ظاهر شد، تنها با