كتاب «ب»

بتك‌

: البَتْك‌ يعنى بريدن و قطع كردن، معناى اين واژه با معنى كلمه- البتّ- نزديك است با اين تفاوت كه- بتك- در بريدن موى و اعضاء بدن بكار مى‌رود، چنانكه مى‌گويند:

بَتَكَ‌ شعره و أذنه- يعنى موى و گوشش را بريد.

خداى تعالى فرمايد: (فَلَيُبَتِّكُنَ‌ آذانَ الْأَنْعامِ‌- 119/ نساء) (مشركين و كفّار با اغواء شيطان نفس، گوش شتران را چاك مى‌دادند تا ناقص و حرام شود).

و عبارت- سيف‌ بَاتِك‌- شمشير تيز و برنده اعضاء و- بَتَّكْتُ‌ الشّعر- مقدارى از مويش را بريدم، و- البِتْكَة- تكّه ربوده شده و كنده شده، كه جمعش- بِتَكٌ‌- است، شاعر گويد:

(پرواز كرد در حاليكه مقدارى از پرهايش در بالهايش بود).

امّا واژه- البتّ- در بريدن ريسمان و مفصل و پيوستگى بكار مى‌رود.

گفته‌اند: طلّقت المرأة بتّة و بتلة (پيوستگى و وصلت آن را قطع كردم و طلاقش دادم)[1].

و بتّ الحكم بينهما- ميانشان حكم و داورى را فيصله دادم و قطع كردم، در حديثى از پيامبر 6 روايت شده است كه‌

«لا صيام لمن لم يبتّ الصّوم من اللّيل».

(كسى كه از شب قبل روزه گرفتن خود را با نيّت و قصد قطعى نكند روزه‌اى براى‌

[1] البت- همان كلمه- البته- است كه در فارسى بكار مى‌رود و معنى عبارت فوق، طلاق بائن است و آن طلاقى است كه مرد ديگر نمى‌تواند طلاق را رجوع كند مگر اينكه با شرايطى كه در فقه گفته شده مجدّدا او را عقد كند ذكر اين مسئله در احاديث تكرار و بيان شده است.