و امّا- ابْتِغَاء- كوشش و اجتهاد در طلب و خواستن است كه اگر چيز نيكى و شايسته‌اى طلب شود آن خواستن و اجتهاد قابل ستايش و پسنديده است مانند آيه (ابْتِغاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّكَ‌- 28/ اسراء) و (ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِ الْأَعْلى‌- 20/ اللّيل).

گفته‌اند- يَنْبَغى‌- به معنى شايسته و سزاوار و فعل مطاوعه بغى است، پس زمانى كه مى‌گويند- ينبغى أن يكون كذا- دو وجه دارد:

اوّل- اينكه از فعل جمله تبعيّت مى‌كند و عمل و فعل را مشخّص مى‌نمايد، مانند- النّار ينبغى- در معنى آغاز و شروع چيزى است، مانند- فلان ينبغى أن يعطى لكرمه. و در آيه (وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغِي لَهُ‌- 69/ يس) بر وجه اوّل يعنى او را شعر نياموختيم و او را نسزد و ميسورش نيست، مگر نمى‌بينيد كه زبانش در مسير و جريان شعر گفتن نيست و شعر بر زبانش جارى نشده است.

و در آيه (وَ هَبْ لِي مُلْكاً لا يَنْبَغِي لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِي‌- 35/ ص) (اين آيه درخواست حضرت سليمان از خداوند است كه مى‌گويد- رَبِّ اغْفِرْ لِي وَ هَبْ لِي‌- نخست آمرزش مى‌طلبد، گويى كه قبل از تقاضاى خود به ناچيز بودن خواستش متوجّه است كه مى‌گويد، به من ملكى كه پس از من سزاوار أحدى نباشد عطا كن و اين تقاضا را معجزه خويش قرار داده است نه از روى حسادت و رقابت كه بعدا تسخير رياح و تسخير شياطين مى‌كند).

بقر

: البَقَر، مفردش‌ بَقَرَة است يعنى گاو، خداى تعالى گويد:

(إِنَّ الْبَقَرَ تَشابَهَ عَلَيْنا- 70/ بقره) و (بَقَرَةٌ لا فارِضٌ وَ لا بِكْرٌ- 68/ بقره) (گاوى نه پير و نه جوان) و (بَقَرَةٌ صَفْراءُ فاقِعٌ لَوْنُها- 69/ بقره) (گاوى زرد رنگ و روشن).

گفته‌اند جمعش- بَاقِر- و- بَقِير- و- بَيْقُور- است، مثل- حامل و حليم.

و نيز گفته شده گاو نر را- ثور- گويند، مثل جمل و ناقه و رجل و إمرأة.

از واژه بقر- فعل- بَقَرَ الأرض- مشتقّ شده است يعنى زمين را شكافت و اگر شكافتن و دريدن چيزى وسيع و فراخ باشد در هر موردى بكار مى‌رود.

بَقَرْتُ‌ بطنه- زياد دريدن شكم منظور است.