8/ قارعه) آيه (6/ قارعه) اشاره به افزونى و كثرت در خيرات و نيكى‌هاست، امّا آيه (8/ قارعه) اشاره به كمى و كاستى خيرات است، بايد دانست كه واژه‌هاى- ثقيل‌ و خفيف- به دو صورت بكار مى‌رود:

اوّل- به روش سنجش و مقابله يعنى در ابتدا به چيزى ثقيل و خفيف گفته نمى‌شود مگر اينكه با چيز ديگرى سنجيده شده و در نظر گرفته شود و لذا اگر به چيزى تنها و بدون مقابله با چيز ديگر سنگين يا سبك گفته شود باعتبار چيز ديگرى است كه از آن سنگين‌تر يا سبك‌تر است كه آنطور مى‌گويند و دو آيه اخير ثَقُلَتْ مَوازِينُهُ‌- و- خَفَّتْ مَوازِينُهُ‌ گفته‌اند به همان اعتبار است كه گفته شد.

دوّم- اينكه واژه ثقيل به اجسامى كه از بالا بپائين مى‌افتند اطلاق مى‌شود مثل سنگ و كلوخ، و خفيف يا سبك آنهايى هستند كه از پايين به بالا مى‌روند مثل آتش و دود، و فعل اثقل- يثقل- اثّقالا- از معنى اخير ثقيل است كه در آيه (اثَّاقَلْتُمْ‌ إِلَى الْأَرْضِ‌[1]- 38/ توبه) يعنى سر سنگينى و گران خيزى مى‌كنيد در معنى دوّم- ثقيل آمده است.

[1] معنى آيه در باره مؤمنين است و مى‌فرمايد: چرا نمى‌خواهيد كمال يابيد و صعود كنيد( ما لَكُمْ إِذا قِيلَ لَكُمُ انْفِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ أَ رَضِيتُمْ بِالْحَياةِ الدُّنْيا مِنَ الْآخِرَةِ فَما مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ‌- 38/ توبه) بطور وضوح مؤمنين را مخاطب ساخته مى‌گويد و با استفهام انكارى كه عدم تحرّك و رشد آنها را با واژه پر آهنگ- اثَّاقَلْتُمْ‌- يعنى گران خيزى، ناروا مى‌شمرد يعنى عدم فعّاليت و سر سنگينى در عمل دور از شأن مؤمنين است، سپس معنويت و روح اين واژه را بلافاصله بيان مى‌نمايد كه آيا به حيات زود گذر دنيا و متاع فناپذيرش بسنده كرديد و راضى شديد مگر نه اين است كه برخودارى از اين جهان نسبت به آخرت متاعى و بهره‌اى اندك است، به گفته شاعر: