صندوقچه‌اى كه اشياء در آن حفظ مى‌شود.

از واژه‌ حِجْر- اطراف و گردا گرد هر چيزى نيز متصوّر است.

حُجِرَتْ‌ عين الفرس- يعنى حلقه چشم آن اسب نشان شده است.

حُجِّرَ القمر- اطراف ماه هاله زده است.

حَجُّورَة- پرگار و اسباب بازى بچّه‌ها كه با آن روى زمين دايره مى‌كشند.

مَحْجِر العين- نيز در معنى حلقه چشم است.

تَحَجَّر كذا- مثل سنگ سخت شد.

الأَحْجَار- قبيله‌اى از بنو تميم- اين نامگذارى براى اين است كه قومى از آنها نامشان جندل، حجر، صخر، بوده (كه هر سه واژه بمعنى سنگ است، جندل- تخته سنگهاى بزرگ، حجر- سنگ كوچك بنّايى، صخر سنگهاى تيز كوهستانى).

حجز

: الحَجْز: مانع و حائل بين دو چيز كه آنها را از هم دور مى‌كند، مى‌گويند:

حَجَزَ بينهما- ميانشان فاصله و جدايى انداخت، خداى تعالى گويد: (وَ جَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ‌ حاجِزاً- 61/ نمل) ناميدن كشور حجاز باين نام براى اينست كه ميان شام و صحرا قرار دارد، خداى تعالى گويد: فَما مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ عَنْهُ‌ حاجِزِينَ‌- 47/ حاقّه).

واژه‌ حاجِزِينَ‌- كه در اين آيه بصورت جمع آمده صفت است براى يكفرد در موضع جمع، و همينطور- حِجَاز- طنابى است كه مچ پاى ستوران را با آن مى‌بندند تا حركت نكند كه تصوّر معنى جمع نيز از آن مى‌شود.

احْتَجَزَ فلان عن كذا و احتجز بإزاره- چادر يا شلوار و دامن بر ميان بست و محكم كرد.

حُجْزَة السّراويل- قسمت ميانى شلوار و دامن كه حدّ فاصل بالا و پايين آن است در اصطلاح مى‌گويند: إن أردتم‌ المُحَاجَزَة فقبل المناجزة[1] يعنى باز داشتن و

[1] اين ضرب المثل در باره بزدلان و ترسوهايى است كه از جنگ مى‌گريزند يا كسيكه بعد از شروع جنگ طلب صلح و آشتى مى‌كند، ان اردت المحاجزة فقبل المناجزه- محاجزة- باز داشتن و ممانعت. است يعنى چيزى را از خودت و ديگرى منع كنى و باز دارى مناجزه‌هم از- نجز- است يعنى فنا و نابودى نجز الشّي‌ء- يعنى فانى شده مثل فوق از- اكثم بن صيفى- روايت شده يعنى خودت را قبل از برخورد با حريفى كه يارايش را ندارى نجات ده و مناجزه در جايى بكار مى‌رود كه دو مبارز مى‌خواهند يكديگر را از بين ببرند.

( مجمع الامثال ميدانى ج 1 ص 40).