پيامبر 6 است و مخصوص گرداندن او به معانى واژه محمّد يعنى ستوده شده چنانكه قبلا گفتيم مثل آيه‌اى است كه مى‌گويد:

(إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ اسْمُهُ يَحْيى‌- 7/ مريم) كه هم نام آن پيامبر 6 است و هم اشاره بحيات است چنانكه در باب خودش بيان شده است.

حمر

: الحِمَار: حيوانى معروف و جمعش- حَمِير، أَحْمِرَة و حُمُر است.

خداى تعالى گويد: (وَ الْخَيْلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَمِيرَ- 8/ نحل) جاهل و نادان هم با همين لفظ تعبير شده است.

در آيات (كَمَثَلِ الْحِمارِ يَحْمِلُ أَسْفاراً- 5/ جمعه) و (كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَةٌ[1]- 50/ مدّثر).

حِمَار قبّان- يعنى كرمى كه پاهاى زيادى دارد.

الحِمَارَان‌- دو قطعه سنگ بزرگى كه آنها را مثل چهار پايه قرار مى‌دهند و بر روى آن كشك خشك مى‌كنند كه از حيث شكل شبيه الاغ است.

مُحَمَّر- اسبى غير اصيل كه از كودنى به- حمار- تشبيه شده است.

حُمْرَة- رنگ سرخ، الأَحْمَر و الأسود- يعنى عجم و عرب، باعتبار اينكه پوستشان غالبا دو رنگ است و بسا كه عبارت، حَمْرَاء العجان- بيشتر براى سب و دشنام بكار مى‌رود- مجمع البحرين- 3/ 276).

أَحْمَرَان‌- گوشت و خمر كه هر دو همرنگند.

الموت‌ الأَحْمَر- اصلش در مرگى است كه در آنگونه مردن، خون ريخته مى‌شود (مرگ سرخ و شهادت).

سنة حَمْرَاء- خشكسالى و قحطى، زيرا جوّ زمين از خشكى هوا سرخ فام‌

[1] اشاره بكسانى است كه در آيات قبل از اين آيه، خود اقرار مى‌كنند كه( لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ وَ كُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضِينَ وَ كُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ‌- 43- 46/ مدثّر) يعنى از نماز گزاران نبوديم و بيارى مستضعفين و مساكين براى رهائى آنان از ستم اجتماعى اقدام نمى‌كرديم و همواره با كسانى كه توطئه‌گر بودند و در ايمان و توحيد شكّ داشتند همراه مى‌شديم و روز قيامت و جزا را هم تكذيب مى‌كرديم، پس دو آيه‌اى كه در متن در باره جهّال و نادانان بالفظ- حمار- آمده است رازش اين است كه چنان كسان از راه انسانيت نيز كه غمخوارى مسكينان و نماز و توحيد و ايمان بمعاد است دورى مى‌گزيدند.