در باره انسانها به اين معنى باشد كه گفته‌اند: حَنَكْتُ‌ الدّابّة- يعنى دهان و گردنش را با لگام و طناب بستم، و اين معنى همان است كه مى‌گويى- لألجمنّ فلانا و لأرسننّه- كه بطور استعاره يعنى فلانى را لگام زدم و دهانش را بستم، باشد و يا اينكه در معنى‌ احْتَنَكَ‌ الجراد الأرض- يعنى ملخ گياه زمين را خورد، چون ملخها با دهانشان بر زمين مستولى مى‌شوند و گياهانش را مى‌خورند و قطع مى‌كنند پس آيه فوق هم به اين معنى است كه شيطان مى‌گويد بر انسانها مستولى و چيره مى‌شوم‌[1] مانند استيلاى ملخها بر گياهان و بستن دهانه و گردن حيوانات.

فلان‌ حَنَّكَهُ‌ الدّهر يعنى روزگار او را با تجربه كرد و آزمود مثل: نجره آن را ساخت تراشيد.

فرع سنّه و افترّه- يعنى دندان حيوان را براى آزمايش شماره كرد و بوئيد.

اينها از عباراتى است كه به صورت استعاره در آزمودن و تجربه بكار مى‌روند.

حوب‌

: الحُوب‌ يعنى گناه، خداى عزّ و جلّ گويد: (إِنَّهُ كانَ‌ حُوباً كَبِيراً- 2/ نساء)- الحَوْب‌- مصدر همان است، روايت شده كه‌

«طلاق أمّ أيّوب حوب‌[2]-».

ناميدن گناه به واژه- حوب- براى راندن و زجر است، چنان كه گويند:

حَابَ‌ حُوباً و حَوْباً و حِيَابَةً- كه اصل فعلش همان- حوب- است كه در موقع راندن شتر با سختى بكار مى‌رود، و عبارت، يَتَحَوَّبُ‌ من كذا: يعنى از آن گناه توبه كرد.

[1] فرّاء مى‌گويد: لاستولين عليهم الّا قليلا- يعنى بر همه‌شان مسلّط مى‌شوم مگر اندكى، و الّا قليلا يعنى المعصومين.

بديهى است به گفته امام صادق( ع) ده بار در روز از خدا طلب راه مستقيم يا ثبات و پايدارى در آن راه خواستن، و گفتن- اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ‌، راز و سرّش همين وساوس دائمى شيطانى است كه بايستى گفت:( أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزاتِ الشَّياطِينِ وَ أَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَنْ يَحْضُرُونِ‌- مؤمنون/ 97 و 98) و گر نه دامهايى كه هوسها و شيطان نفس در سر راه انسانها مى‌گسترد جز با هوشيارى و ياد خدا و پيوستن به او راه ديگرى براى نيفتادن در آن دامها نيست.

[2] اين روايت را در باره مادر ايّوب، همسر ابو ايّوب انصارى كه از اصحاب فداكار پيامبر6 است نقل نموده‌اند، همسرش زن پاكدامن و مصلح در دين اسلام بوده كه به عللى ابو ايّوب مى‌خواسته او را طلاق بدهد و لذا پيامبر6 در باره‌اش مى‌فرمايد: طلاق دادن او براى ابو ايّوب دردآور و گناه است.