گفته شده- و لا تدابروا- يعنى نبايستى از پشت سر دوستتان او را ببدى نام ببريد (كنايه از غيبت و عيب جوئى نكردن است كه مبادا دوستتان تحقير شود).

اسْتِدْبَار- پايان چيزى را خواستن (عاقبت انديشى).

تَدَابَرَ القوم- به يكديگر پشت كردند و روى از هم گرداندند.

دِبَار- مصدر- دَابَرْتُهُ‌- است يعنى در نبودش با او دشمنى ورزيدم (دبار- مصدر دوّم- مُدَابَرَة- است، مثل- قتال- كه مصدر دوّم مقاتلة است).

التَّدْبِير- انديشيدن و عاقبت بينى در كارها.

خداى تعالى گويد: فَالْمُدَبِّراتِ‌ أَمْراً- 5/ نازعات) يعنى: فرشتگانى كه متصدّى تدبير امورند و نيز، تَدْبِير- آزاد شدن برده پس از مرگ صاحبش است.

إِدْبَار- هلاكت و مرگى كه باعث گسيختگى خويشاوندى است.

دِبَار: قبل از اسلام چهار شنبه را نيز- دبار- مى‌گفتند چون آن روز را شوم مى‌دانستند.

دَبِير- رشته‌اى و طنابى كه در موقع تافتن آن به عقب برده و كشيده مى‌شود نقطه مقابلش- قبيل- است.

قبيل- يعنى جلو بردن ريسمان موقع تاباندن.

رجل مقابل و مُدَابَر- يعنى مرد اصيل و شريف از طرف پدر و مادر و هر دو.

شاة مقابلة مُدَابَرَة- گوسفندى كه جلو و عقب گوشش بريده شده.

دَابِرَةُ الطّائر- انگشت عقب پنجه پرنده.

دَابِرَةُ الحافر- فاصله پنجه و ساق ستور.

دَبُور- بادى كه از نقطه مقابل باد صبا مى‌وزد.

دَبْرَة- كَرْدْ و پشته‌هاى زراعت براى آبيارى، جمعش- دَبَار است.

شاعر گويد:

دَبْر- زنبور عسل و زنبور بى‌عسل و هر گزنده‌اى كه نيشش بر پشتش قرار دارد مفردش- دبرة- است.

[1] شعر از بشر بن ابى خازم است كه تمامش چنين است:\sُ تحدر ماء البئر عن جرثيّة\z على جريه تعلوا الدبار غروبها\z\E

يعنى آن چاه از روستاى يمنى ريزش كرد با جريانى كه كردهاى زراعتى را با فرو رفتنش بالا مى‌برد.