روزه نمى‌دانستند؛ بلكه آن را از امور دنيوى و در شمار مسائلى چون امارت بلاد، تدبير امور جنگ و سياست رعيّت مى‌دانستند و در اين گونه امور اگر مصلحت ايجاب مى‌كرد، مخالفت با نص رسول خدا (ص) را جايز مى‌شمردند.» [1]

2- بدبين كردن مردم به مكتب امامت و متهم نمودن امامان (ع) به قدرت طلبى، اخلالگرى در امنيّت جامعه و فتنه‌انگيزى و ايجاد اختلاف در ميان امّت! [2]

3- مبارزه مستقيم با امامان از طريق ايجاد محدوديت براى آنان، احضار ايشان به مركز خلافت، دستگيرى و به زندان افكندن و درنهايت به شهادت رساندن آن بزرگواران.

4- جانبدارى همه جانبه- در چارچوب مصالح حكومتى- از افراد، گروهها و جريانهاى سياسى و فكرى كه در خط دشمنى و ضدّيت با مكتب اهل بيت (ع) قرار داشتند.

وجود چنين خطرات و توطئه‌هايى در فرا راه مكتب امامت، امامان (ع) را برآن مى‌داشت تا با همه توان در حفظ اين ميراث مهمّ رسالت بكوشند.

فرقه‌هاى نوظهور

امام كاظم (ع) در آغاز امامت خود علاوه بر رويارويى با توطئه‌هاى ياد شده گروههاى فكرى جديدى را در برابر خود مى‌ديد كه پيش از آن وجود نداشتند. منشأ پيدايش و موضوع اصلى اختلاف اين گروهها مسأله امامت بود. اين گروهها عبارت بودند از:

ناووسيّه: [3] كه معتقد بودند امام صادق (ع) نمرده و نخواهد مرد تا زمانى كه ظهور كند و امرامامت را برعهده گيرد. ناووسيّه معتقد بودند آن حضرت مهدى موعود است.

اسماعيليّه: كه اعتقاد داشتند پس از امام صادق (ع) امامت به فرزندش اسماعيل منتقل شده است. اينان مرگ اسماعيل در زمان پدر بزرگوارش را تكذيب كرده مى‌گفتند او از ديده‌ها پنهان شده و او «قائم» است.

[1] - شرح نهج البلاغه، ج 12، ص 82-84

[2] - اين اتهامات، با صراحت از سوى زمامداران اموى و عباسى از جمله: معاويه، يزيد، هارون و مأمون عليه امامان (ع) مطرح و در تاريخ ثبت شده است

[3] - وجه نامگذارى اين گروه به ناووسيه اين‌است كه رهبرشان فردى بوده به‌نام عبداللّه‌بن‌ناووس (ر. ك: اعلام‌الورى، ص 286)