عوامل مؤثر در يك كار و يا تشكيلات و سيستم به نحو فوق‌العاده‌اى بالاتر مى‌رود و از اتلاف نيروها و فرصت‌ها كاسته مى‌شود.

در تعاون و مشاركت پديده‌هايى چون اثرگذارى و اثرپذيرى از حالت جبرى و خشن و تحميلى بيرون مى‌آيد و بسيارى از عوامل منفى خنثى مى‌گردد.

بر و تقوا دو كلمۀ جامعى است كه قرآن براى بيان محورهاى اصلى و اساسى تعاون و مشاركت از آن استفاده كرده است. اين دو كلمه در حقيقت همۀ نظام ارزشى اسلام را يك جا در بر مى‌گيرد و امتياز اين دو واژه و محتوايشان، آن است كه با وجود جامعيت و گستردگى، تشخيص آن دو براى همگان به آسانى امكان‌پذير است.

هر انسانى مى‌تواند بر اساس نظام ارزشى كه به آن اعتقاد دارد بر و تقوا را تشخيص دهد و در موارد اختلاف نيز ارزش‌هاى مشترك را معيار بازشناسى بر و تقوا قرار دهد.

«بر» يعنى نيكى و هركار و تلاش ثمربخشى كه به نحوى براى انجام دهنده آن و يا نسبت به ديگرى و يا جامعه سودمند است. اين كلمه تمامى فعاليت‌هاى مفيدى را شامل مى‌شود كه در زمينه‌هاى فرهنگى، سياسى، اقتصادى و اجتماعى در سطح جامعه و در مقياس بين‌المللى انجام خواهد شد.

«تقوا» عبارت از هرنوع فعاليت فكرى و عملى است كه انسان را رشد و ارتقا مى‌بخشد و او را به خدا نزديك مى‌كند. تقوا در اصطلاح قرآن تمامى فعاليتهايى را شامل مى‌شود كه در جهت رشد انسان، شخصيت و ارتقاى ارزشى او و آراستگى به فضائل و كمالات معنوى وى و در نهايت به تقرب الهى مى‌انجامد. تقوا در بعد فردى و در سطح جامعه و هم در مقياس جهانى مى‌تواند مطرح باشد.

بى‌شك هيچ نوع عمل و فعاليت سودمند بشرى نمى‌تواند خارج از اين دو حوزه باشد و در هر كار و انديشه‌اى و طرح و نظامى حالتى منطبق بر بر و تقوا وجود دارد و حالتى ديگر كه گناه و تجاوز محسوب مى‌شود. تعاون و مشاركت بايد بر اساس اين دو محور انجام شود.

شناخت بر و تقوا و جست و جو و كنكاش در يافتن راه‌هاى منتهى به آن دو، رسالت عمده نظام‌هاى تعليم و تربيت در جهان است كه اسلام به نوبۀ خود در اين زمينه تلاش بسيار داشته است و هر مسلمانى را مكلف نموده است كه با تلاش مستمر در تمامى امور وجه بر و تقوا را از وجه اثم و عدوان بازشناسد و در اين زمينه هركس ديگرى را در اين آموزش يارى دهد.

اين، همان آموزشى است كه در اسلام از هراموزش ديگر به معناى سواد خواندن و نوشتن و فراگيرى علوم واجب‌تر شمرده شده است.

امام هفتم امام كاظم (ع)، فرمود: اولى العلم بك ما لا يصلح لك العمل الا به واجب العلم عليك ما انت مسئول عن العمل به (2) (برترين دانش‌ها براى تو آن علمى است كه عمل جز به آن شايسته و نيكو نمى‌گردد و واجب‌ترين علمها براى تو آن است كه تو نسبت به آن مسئول هستى).

عدالت، برابرى، صلح، امنيت و توسعه در جهت رشد و ارتقاء بشرى مصاديق بارز بر در مقياس جهانى است.

مبارزه با سلطه، استثمار، نژادپرستى و هر نوع تلاش