از نظر روانكاوى: نقش عامل جنسيت در رقابت‌ها و درگيرى‌ها بر اساس نظريۀ فرويد عامل تعيين‌كننده تلقى شده و در هر جنگى ردپايى از اين عامل پى جويى و كشف شده است.

ريشۀ جنگ، قدرت‌طلبى و اعمال قدرت است و سياست در حقيقت تصويرى است كه ابزار قدرت را ترسيم مى‌كند. به اعتقاد برتراند راسل قوانين حركت جامعه، اصولى هستند كه فقط از روى مفهوم قدرت به معناى اعم تعريف مى‌شوند. به همان ترتيب كه در علم فيزيك انرژى عامل اساسى و مولد اصلى پديده‌هاست، قدرت و سيادت طلبى هم مانند انرژى داراى صور گوناگون است: تحول، ارتش، جنگى، قدرت‌هاى نظامى، قوه تحميل بر اعتقادات و بسيارى از اين قبيل، انواع مختلف آن را تشكيل مى‌دهند. (5)

نظريۀ تنازع بقا و ابقاى شايسته‌تر و قوى‌تر، گرچه به عنوان قانونى حاكم بر طبيعت در زندگى جانداران مطرح‌شده است ولى برخى از دانشمندان، كاربرد آنرا تا زندگى اجتماعى انسان توسعه داده‌اند. نتيجۀ عملى آن چنين است كه مسائل زيستى همواره عامل اصلى جنگ بين انسان‌ها بوده است و استقرار و تداوم حيات بشرى در چارچوب قانون تنازع بقا و ابقاى شايسته‌تر، قوى‌تر و پيوسته با پديده جنگ همراه بوده و خواهد بود و تنها منطقى كه در اين ميان مى‌تواند مفهوم و مقبول باشد، زور است.

برخى از تحليل‌گران، جنگ جهانى اول را معلول فقر كشورهاى آلمان و ايتاليا دانسته‌اند. (6) صرف‌نظر از درستى يا نادرستى اين تحليل در مورد ريشه‌هاى جنگ جهانى اول، نمى‌توان اين عامل را در مورد همۀ جنگ‌ها تعميم داد و حتى آنجا كه مشكلات اقتصادى در حد فقر وجود دارد، بايد عوامل ديگرى را در ايجاد جنگ پى‌جويى كرد.

عمده‌ترين نظريه در زمينۀ ريشۀ اقتصادى جنگ، ماركسيستى است كه تضاد طبقاتى ناشى از تكامل ابزار توليد و تحولات مناسبات اجتماعى سرچشمه مى‌گيرد و در اين روند، جنگ وسيله و راه انتقال قدرت سياسى از طبقۀ سنتى به طبقۀ جديد است.

در ميثاق هاى بين‌المللى به ويژه منشور ملل متحد با وجود اين‌كه بر تأمين صلح و امنيت جهانى و جلوگيرى از جنگ و هر نوع برخورد خشونت‌آميز بين دولت‌ها به‌طور مكرر تأكيد شده، اما صراحتى در مورد مسئلۀ ريشه‌هاى جنگ و عواملى كه صلح جهانى و امنيت بين‌المللى را به مخاطره مى‌افكند، به چشم نمى‌خورد.

در حقيقت، مفاهيم كلى و مبهمى كه در اين ميثاقها آمده معلول همان عواملى هستند كه ريشه‌هاى جنگ هم محسوب مى‌شوند. (7)

منابع

1 - نظريه اجتناب‌ناپذيرى جنگ‌ها، شماره 106/10، 2 - خداوندان انديشه سياسى 84/1؛ 3 و 4 - سياست / 21 و 84؛ 5 - قدرت / 26، 6 - ريشه‌هاى جنگ جهانى دوم / 163؛ 7 - فقه سياسى 24/5-18.

جنگ و ريشۀ آن از ديدگاه قرآن

قرآن ضمن تحليل ريشه‌هاى نياز انسان به هدايت الهى و ضرورت بعثت انبيا، نخستين پديده‌اى را كه در زندگى اجتماعى انسان، زمينه اين نياز و ضرورت را