خودمختارى متعهد← خودمختارى

خوف و رجاء

خوف و رجاء: حالت بيم از عدل و عذاب خداوند و اميد به فضل و كرم او.

خصلت والاى رجاء با مشاهده فضل و كرم خداوند متعال به بندگان و صفت ارزشمند خوف با مشاهده عدل و وعده‌هاى الهى به عذاب ابدى بر اثر گناه و نيز نقص و كوتاهى بندگان، در مقام بندگى، در نفس مؤمن حاصل مى‌شود. رذيلت مقابل رجاء، يأس از رحمت خداوند و رذيلت مقابل خوف، ايمنى از مكر او است كه هر دو از گناهان كبيره هستند. (1)

از اين عنوان در باب جهاد و امر به معروف و نهى از منكر سخن گفته‌اند.

خوف و رجاء در آيات متعدد از ويژگى‌هاى پيامبران و مؤمنان شمرده شده است. (2) در روايات نيز بر تحصيل اين دو خصلت ارزنده، به تحصيل اسباب آن دو تأكيد شده است. (3)

خوف از عدل و عذاب خداوند اميد داشتن به فضل و كرم او، و عمل به مقتضاى آنها، يعنى ترك گناه و انجام دادن طاعات بر مؤمن واجب است. (4 و 5)

منابع

1 - التحفه السنيه / 68؛ جواهر الكلام 320/13؛ حاشيه مجمع الفائده / 734؛ 2 - اعراف / 56؛ اسراء / 57؛ انبياء / 90؛ سجده / 16؛ زمر / 9؛ 3 و 4 - وسائل‌الشيعه 216/15؛ 5 - فرهنگ فقه 531/3؛ فقه سياسى 603/7.