درس سيزدهم: زمامداران معاصر امام (ع)

دوران زندگانى و امامت امام جواد (ع) همزمان با حكومت دو تن از خلفاى عباسى به نام «ابوالعباس عبداللَّه بن هارون» ملقب به «مأمون» و «ابو اسحاق محمد بن هارون» ملقب به «معتصم» بود. در اين درس به بررسى خصوصيات فردى و تشريح سياستها و خط مشيهاى هر يك از آنان مى‌پردازيم.

مأمون‌

تمام دوران قبل از امامت و بيشتر دوران امامت پيشواى نهم (ع) با زمان حكومت اين خليفه مصادف بود.

با توجه به آن كه «مأمون» از زمامداران معاصر امام هشتم (ع) نيز بوده است در تاريخ زندگانى آن حضرت به بخشى از زندگى فكرى و سياسى وى اشاره شده است. در اينجا به ابعاد و موارد ديگرى كه مربوط به بحث است مى‌پردازيم.

ويژگيهاى فردى و اخلاقى‌

مأمون، دومين فرزند هارون الرشيد، در سال 170 هجرى به دنيا آمد [1] مادرش كنيزى خراسانى به نام «مراجل» بود. [2]

مأمون از هوش، زيركى و استعداد خوبى بهره‌مند بود و در سنين كودكى و نوجوانى‌

[1] - الكامل فى التاريخ، ج 6، ص 432

[2] - آن چنان كه مورخان نوشته‌اند، «مراجل» كثيف‌ترين و پست‌ترين كنيز آشپزخانۀ هارون بود. روزى هارون با همسرش زبيده به بازى شطرنج پرداخت بار اول هارون برنده شد واز او تقاضايى كرد كه بر زبيده بسيار گران آمد. بار ديگر زبيده برنده شد و از هارون خواست بازشت ترين كنيز مطبخ همبستر شود و نتيجه‌اين‌آميزش مأمون شد. (ر. ك - الحياة السياسيه للامام الرضا (ع)، ص 148)