كنترل اعمال و رفتار امام جواد عليه السلام و قطع روابط او با شيعيان و دوستان اهل بيت عليهم السلام و ديگر اهدافى كه در جريان احضار امام رضا (ع) به «مرو» به آنها اشاره شده است- اين بود كه:

الف- با جذب حضرت به دستگاه پر زرق و برق خلافت و فراهم كردن تمامى وسائل زندگى و آسايش براى او، به ويژه با توجه به شرايط سنى حضرت جواد (ع)، امام را از فكر مبارزه و موضعگيرى عليه خلافت بازدارد و در افكار عمومى مواضع فكرى تشيّع و امامت شيعه را زير سؤال برد.

ب- سعى مى‌كرد با جذب حضرت به دستگاه خود و تظاهر به دوستى و تكريم و تعظيم امام جواد عليه السلام، حسن نيّت خود را نسبت به خاندان پيامبر (ص) و براءت ذمّه خويش را از خون امام رضا (ع) براى توده‌هاى مردم به اثبات رساند.

ج- با اين اقدام، مى‌خواست بر درستى سياست و روش خود در دوران حضرت رضا (ع) تأكيد ورزد و به همگان بفهماند كه اگر سياست و موضعگيرى‌هاى او نادرست بود و دستگاه خلافت وى اسلامى نبود دو نفر از امامان شيعه به چنين دستگاهى نزديك نمى‌شدند.

توطئه ازدواج‌

«مأمون» در دومين اقدام، دختر خود «امّ الفضل» را به همسرى حضرت جواد (ع) درآورد. هدف او از اين اقدام همان بود كه در جريان تزويج دختر ديگرش به امام رضا عليه السلام گفته شد.

از بعضى منابع تاريخى برمى‌آيد كه مأمون پيش از اقدام به تزويج دخترش به امام جواد عليه السلام، براى از ميدا خارج كردن آن حضرت به هر مكر و حيله‌اى دست زد و چون ناتوان گشت تصميم گرفت دخترش را به آن حضرت بدهد. [1]

اين نقل گوياى آن است كه اقدام او يك اقدام سياسى صرف بوده كه در جهت اهداف حكومتى‌اش قرار داشته است. مأمون دختر خود را به عقد امام (ع) درآورد تا هم بتواند آن حضرت را در كنترل خود داشته باشد و هم از رفت و آمد شيعيان با وى آگاه باشد.

[1] - ر. ك. مناقب، ج 4، ص 396 و بحار الانوار، ج 50، ص 61