شرايط سنى حضرت جواد (ع) نيز موجب شده بود كه آنان- گرچه در نبرد علمى با امامان قبل شكست خورده بودند- نسبت به آن حضرت به آزمايش دوباره‌اى دست زنند. (1) ولى از آن حضرت نيز شكست خوردند. مقام معظم رهبرى آية اللَّه خامنه‌اى در اين باره مى‌فرمايد:

امام جواد (ع) ... در محضر مأمون عباسى با علما و داعيه‌داران و مدعيان و موجهان درباره دقيق‌ترين مسائل حرف زد و استدلال كرد و برترى و حقانيت سخن خود را ثابت كرد. (2)

در اين درس به ذكر سه نمونه آن مى‌پردازيم.

1- حكم صيد در حال احرام‌

چنانكه گذشت مأمون براى رسيدن به اغراض سياسى خود قصد داشت «ام الفضل» را به همسرى امام جواد عليه السلام درآورد ولى با مخالفت بنى عباس مواجه شد؛ از اين‌رو، از آنان خواست جلسه مناظره‌اى را ترتيب دهند تا فضل و دانش آن حضرت بر آنان آشكار گردد. بنى عباس پس از مشورت، «يحيى بن اكثم» را براى اين مناظره انتخاب كردند و او را با وعده‌هاى بسيار به نبرد علمى با امام فرستادند.

«يحيى بن اكثم» نيز مجبور به پذيرش شد و با آمادگى كامل در اين مبارزه شركت كرد؛ زيرا وى براى پيروزى بر امام (ع) دو انگيزه قوى داشت.

1- او پيشواى عالمان عصر خود و قاضى القضات حكومت عباسى بود. در صورتى كه از امام (ع) شكست مى‌خورد- آن هم از كسى كه در نظر آنان كودكى بيش نبود- آبروى او و حكومت در خطر مى‌افتاد.