طلاق مى‌دهد و بر او حرام مى‌شود و هنگام طلوع فجر رجوع مى‌كند و حلال مى‌گردد. (1)

خلاصه‌

امام جواد (ع) به خاطر شرايط خاصى كه داشت، از طرف گروههاى مختلف مورد سؤال بود.

شيعيان چون براى اولين بار امام خود را كم سن مى‌يافتند، ترديد داشتند و با سؤالهاى مختلف در صدد رفع ترديد خود بودند.

صاحبان انديشه در جلسات مناظره سؤالات و شبهه‌هاى خود را مطرح مى‌كردند و جواب مى‌طلبيدند و عالمان دربارى نيز براى شكست دادن امام عليه السلام سؤالات مشكل فقهى و كلامى مطرح مى‌نمودند و امام در همه اين موارد جوابهاى محكم و قاطع مى‌داد.

وقتى مأمون براى منظور خود نقشه كشيد كه دخترش را به امام جواد تزويج كند، با مخالفت عباسيان روبرو شد و پيشنهاد داد كه امام را از لحاظ علمى امتحان كنند و آنان عالم بزرگ زمان يحيى بن اكثم را براى مبارزه علمى با امام انتخاب كردند. مأمون كه نتيجه اين مبارزه علمى را در هر حال به سود خود مى‌ديد، مجلس ترتيب داد و يحيى در آنجا سخت‌ترين سؤالى كه به ذهنش مى‌رسيد مطرح كرد ولى وقتى امام شقوق مختلف سؤال را مطرح كرد، همه متحير ماندند.

در جلسه‌اى ديگر يحيى احاديثى در فضايل شيخين مطرح مى‌كند تا يا امام آنان را تصديق كند و يا با رد كردن آنان خشم خليفه و اطرافيان را برانگيزد ولى امام با استناد به آيات قرآن و با استدلالى متين آن احاديث را رد مى‌كند به طورى كه يحيى و ديگران كلام امام را پذيرفتند.

وقتى امام يحيى را مستأصل كرد، مأمون تقاضا نمود تا امام هم سؤالى مطرح كند و امام سؤالى مطرح كرد كه يحيى به صراحت ناتوانى خود را در جواب‌گويى اعلام نمود و شكست او تمام شد.

پرسش‌

1- چه گروههايى از امام سؤال مى‌كردند و چرا؟

2- يحيى چه انگيزه‌هايى براى مناظره با امام داشت؟

3- يكى از احاديثى كه يحيى مطرح كرد و ردّ آن توسط امام (ع) را بنويسيد.

4- هدف يحيى از مطرح كردن احاديث مناقب شيخين چه بود؟