درس هشتم: امام جواد (ع) در آئينه دوست و دشمن‌

يكى از راههاى پى بردن به شخصيت يك فرد و ابعاد وجودى و ميزان نفوذ او در ميان جامعه، اظهار نظر چهره‌هاى سرشناس و دانا و فهميده آن جامعه درباره وى مى‌باشد.

پيشواى نهم عليه السلام با آنكه عمر زيادى نكرد و در همين مدت محدود از زندگى‌اش نيز از سوى دستگاه خلاف سخت تحت نظر بود، در پرتو كمالات وجودى و برجستگيهاى علمى و اخلاقى آنچنان موقعيّت و محبوبيّتى پيدا كرد كه دوست و دشمن را به تحسين و تمجيد واداشت و هر كدام او را به نحوى ستوده‌اند.

آن حضرت در زمان خود مورد احترام و توجّه خاص و عام بود و شيفتگى و شوق آنان به ديدن سيماى نورانى او آنچنان بود كه زمانى كه مأمون او را به بغداد احضار كرده بود، مردم از اطراف مى‌دويدند و به جاهاى مرتفع مى‌رفتند تا او را ببينند، به گونه‌اى كه ديدن او براى آنان رويدادى مهمّ به شمار مى‌رفت. [1]

امام جواد عليه السلام سزاوار آن احترام و تمجيد بود؛ زيرا وى برترين و بالاترين مردم عصر خود در علم، پارسايى، عبادت، جود و بخشش و كرم بود و در تمام صفات فاضله و مكارم اخلاق بر همگان تقدم داشت و سخنان و مناظره‌هاى آن حضرت و حل مشكلات علمى توسط او تحسين و اعجاب دانشمندان را برانگيخته و آنان را به تعظيم در برابر عظمت علمى امام (ع) واداشته بود.

كسانى كه نسبت به پيشواى نهم عليه السلام اظهار نظر كرده و فضائل او را بيان داشته‌اند از نظر اعتقادى، برخى موافق و برخى مخالف آن حضرت بودند كه در اين درس، نمونه‌هايى از نظرات و ديدگاههاى آنان ذكر مى‌شود.

[1] - ر. ك - بحارالانوار، ج 50، ص 64