شغب: نام روستایی پشت وادی القری در حجاز، که از آنِ الامام الزهری بوده و قبر او نیز در آن جاست.

شقر (Alcira): شهری در جنوب بلنسیه و کنار رود شقر است.

شقندة (Secunda): شهر باستانیِ روم که در جنوب قرطبه و بر کناره چپ رود وادی الکبیر قرار گرفته است. ادیب اندلسی اسماعیل شقندی که کتاب پراهمیتی درباره اندلس نوشته، از این شهر برخاسته است. او در سال 629 ق (1231 م) درگذشت.

شقوره (Segura): شهری کوهستانی و دارای دژ در منطقه جیّان قرار دارد و پایتخت برخی از فرمان روایان مسلمان مثل ابراهیم بن همشک، در اواخر حکومت مرابطین بوده است. این شهر در کنار رودی به همین نام; یعنی، وادی شقوره قرار گرفته است. این رود شهر مرسیه را آبیاری می کند.

شلب (Silves): شهری در جنوب پرتغال که در دوران دولت های اسلامی از مهم ترین پایگاه های غرب اندلس به شمار می رفت و به سبب زبان عربی فصیح رایج در آن، شهرت داشت. گروهی از اهل یمن در آن سکنی گزیدند. امروزه شهری کوچک است.

شمشاط: ر.ک: سُمساط (سمسطا).

شلطیش (Saltes): جزیره ساحلیِ کوچکی است که مقابل شهر اوبنه (Huleva) و در جنوب غربی اندلس قرار دارد. در این جزیره، کارگاه ریختگری آهن وجود داشت که در آن لنگرگاه هایی برای پهلو گرفتن کشتی ها ساخته می شد.

شنت مریّه (Santamaria): شهری باستانی در جنوب غربی اندلس که به نام شنتمریّه غرب خوانده می شود تا با شنتمریّه شرق یا سهله بنی رزین (Albarrcin)، که در شرق وادی الحجارة (Guadaljara) قرار دارد، اشتباه نشود. ابوالحجاج یوسف بن سلیمان شنتمری صاحب تألیف های مشهور، از این شهر است. اما شنتمریه ابن رزین، به ابن رزین، حاکم آن شهر و فرزندانش، که مستقلا بر آن شهر حکومت می کردند، منسوب است.

شنت یاقب (سانتیاگو = Santiago de Compestella): شهری در ناحیه گالیسیا (Galicia) در شمال غربی اسپانیا که از مشهورترین شهرهای زیارتی و مقدس اسپانیا به شمار می رود; زیرا آرام گاه یعقوب مقدس که گفته می شود یکی از حواریون حضرت مسیح و حامی اسپانیا بود، در آن قرار دارد. یعقوب مقدس به قصد تبلیغ دین مسیحیت به اسپانیا آمد.

شنترین (Santaren): شهری کنار رود التاجة است که در شمال لیسبون قرار دارد. ابن بسام شنترینی صاحب کتاب الذخیره از این شهر برخاسته است.

شنیل: ر.ک: نهر شنیل.

شهرستان: از شهرهای اصفهان است که محمد بن عبدالکریم شهرستانی صاحب کتاب الملل والنحل منسوب به این شهر است. او در سال 548 ق درگذشت.

شومان: از شهرهای چغانیان در ماوراء النهر و شهری بود با برج و باروی مستحکم. هم چنین آن شهر از سرحدهای نظامی اسلامی در رویارویی با ترک ها به شمار می رفت.

شیراز: شهری است که در گذشته، پایتخت ایران بوده و در جنوب شرقی ایران قرار دارد. ابواسحاق ابراهیم بن علی فیروز آبادی شیرازی متوفای سال 476 ق، ابوبکر احمد بن عبدالرحمان حافظ شیرازی، مشرف الدین بن مصلح الدین شیرازی مشهور به سعدی شیرازی متوفای سال 690 ق، شمس الدین محمد بن بهاءالدین ملقب به حافظ شیرازی شاعر مشهور پارسی گوی، از جمله دانشمندان و شاعرانی هستند که از این شهر برخاسته اند.

شیزر: دژی پراهمیت که در کنار رود عاصی و شمال شهر حماة سوریه قرار داشته و از اواخر قرن پنجم تا اواسط قرن ششم هجری تحت حکومت بنونصر بن منقذ کنانی بوده است. سپس در سال 552 ق در اثر زمین لرزه ای به ویرانه تبدیل شد که تا به امروز به صورت خرابه باقی مانده است. امیر اسامة بن مرشد کنانی ادیب و شاعر، از بزرگان خاندان منقذ بود.

ص

صغانیان (چغانیان): یکی از منطقه های ماوراء النهر که بین شهرهای سغد و ختّل و در امتداد رود جیحون قرار داشت. مرکز این ولایت شهر چغانیان واقع بر رود زامل است.

صاغان: از شهرهای چغانیان است که دانشمندان زیادی از جمله: محدث ابوبکر بن اسحاق صاغانی، ابوعباس فضل بن عباس صاغانی و رضی الدین ابوالفضائل حسن بن محمد صاغانی عدوی و جز اینان، از این شهر برخاسته اند.

صفّین: محلی است کنار رود فرات نزدیک شهر مسکنه بر سر راه حلب به ناحیه جزیره، جنگ معروف صفین در این منطقه میان علی بن ابی طالب و معاویه رخ داد که منجر به حکمیت شد.

صغد (سغد): شهری در ماوراء النهر که سغدیانا خوانده می شود و مهم ترین شهرهای آن بخارا و سمرقند است.

صقلید (سیسیل = Sicile): جزیره ای بزرگ در جنوب غربی ایتالیا که به وسیله تنگه مسین از ایتالیا جدا شده است. اعراب این جزیره را در سال 212 ق در دوران حکومت بنی اغلب به فرماندهی قاضی اسد بن فرات فتح کردند. این فتح همزمان با روزگار خلافت مأمون بود. جزیره سیسیل پیش از آن، تحت حکومت بیزانس ها بوده و امروزه جزیی از ایتالیا است.