مستعین شکست خورده و المهدی با نیروهای مسیحی وارد قرطبه شده و در آن جا به بدترین اعمال دست یازیدند.

قندابیل: یکی از شهرهای سند که در کنار حوضچه رود سند است. این شهر سابقاً مرکز استان سند بود.

قندهار: از شهرهای سیستانِ افغانستان است که در کنار رود هیرمند و جنوب شرقی شهر غزنة قرار دارد.

قُنّسرین: سابقاً از مهم ترین شهرهای شام بوده که در جنوب و نزدیک شهر حلب قرار دارد. قنّسرین، مرکز یکی از پنج شهر نظامی شام و هم چنین محلی برای تجارت و صنعت بود. خالد بن ولید این شهر را پس از شهر حمص فتح کرد. قنّسرین امروزه روستایی کوچک است.

قومس: سرزمینی کوچک در موازات کوه های البرز و جنوب شرقی سرزمین طبرستان ]مازندران[، از مهم ترین شهرهای آن بسطام (دامغان) است که شهر قومس نیز خوانده می شود. منسوبین به این شهر نیز به نام بسطام یا قومس خوانده می شود.

قونیة (Icanium): از مهم ترین شهرهای جنوب غربیِ شهر طرسوس که مرکز حکومت سلجوقیان بوده است. آرام گاه صوفی مشهور جلال الدین رومی در این شهر واقع شده است. قونیه امروز از شهرهای جمهوری ترکیه است.

قوهستان: این واژه در فارسی بر منطقه کوهستانی اطلاق می شود. مهم ترین شهرهای اقلیم جبال یا ناحیه قهستان ایران، کرمانشاه، همدان، ری و اصفهان است. ر.ک: الجبال.

قیروان: از شهرهای بزرگ مغرب نزدیک (تونس) است. این شهر پس از فتوحات عرب ها توسط عقبة بن نافع به سال 50 ق ساخته شد. وی شهر قیروان را دور از دریا بنا کرد تا از تهاجمات دریایی بیزانس ها در امان باشد. قیروان پیوسته از مهم ترین شهرهای آفریقای اسلامی بوده و هست. دانشمندان زیادی از این شهر برخاسته اند. از جمله آنها می توان از ابوعلی حسن بن رشیق قیروانی صاحب کتابالعمدة و ابواسحاق حصری صاحب کتاب زهر الآداب نام برد.

قیساریة (Caesarea): که قیسریه یا قیصریه نیز خوانده می شود. از مهم ترین شهرهای دولت سلجوقیان روم بوده که در جنوب شرقی شهر سیواس قرار دارد. در فلسطین کنار ساحل دریای مدیترانه شهری به همین نام وجود دارد که در نیمه راه میان دو شهر حیفا و یافا قرار گرفته است.

قیقان: منطقه ای میان خراسان و سیستان است که در شمال افغانستان امروزی قرار دارد. این منطقه تا دوره اول عباسی که اسلام به آن جا راه یافت از مراکز (مرزهای) نظامی مسلمانان به شمار می رفت.

ک

کابل: شهر معروفی است در افغانستان که سابقاً مرکز سیستان و طخارستان بوده; ولی امروز پایتخت افغانستان است.

کارکاسون (Carcassonne): نام شهری است در جنوب فرانسه که در کنار نهر اُود (Aude) قرار دارد. کارکاسون از شهرهای مستحکم و نفوذناپذیر بود. باروهای قدیمی این شهر هم چنان پابرجاست. در روزگار سلطه اندلس، این شهر مورد تهاجم اعراب قرار گرفت. آنان این شهر را قرقشونه خواندند.

کازرون: نام شهری در استان فارس است که میان شیراز و خلیج فارس قرار دارد. از جمله دانشمندان منسوب به این شهر مجد الدین ابوطاهر محمد فیروزآبادی است.

کاسان: از شهرهای ماوراء النهر که نزدیک سمرقند قرار دارد. دانشمندانِ برجسته ای از این شهر برخاسته اند که ابوبکر بن مسعود کاسانی، صاحب کتاب البدایع از جمله آنان است. کتاب او از مهم ترین کتاب های مذهب حنفی به شمار می رود. او را سلطان العلماء می خواندند. وی در سال 87 ق درگذشت.

کاشان (قاشان): از شهرهای مرکزی ایران که در جنوب شهر قم واقع شده است. این شهر در مشرق زمین به سبب آجر سرخ و سفالی موسوم به کاشانی، شهرت یافت. این نام، بر کاشی های سبز و لاجوردیی که تا امروز در تزیین مساجد به کار می رود، اطلاق می شود.

کاشغر: شهری است در دل کوه های تیان شان، در دورترین نقطه ترکستان، و در شرق تاشکند و سمرقند. این شهر امروزه جزیی از ترکستانِ چین به شمار می رود. ابواسحاق ابراهیم بن عثمان کاشغری; محدثِ واعظ، ابوالمعالی طغرل شاه محمد بن حسن کاشغری و محدث ابوعبدالله حسین بن علی کاشغری، از جمله دانشمندان منسوب به این شهرند.

کاظمه: محلی است میان کویتِ امروزی و بصره. در سال 12 ق نبردی میان خالد بن ولید و هرمز، سردار ایرانی، در این مکان روی داد. در طول نبرد خالد با هرمز به جنگ پرداخت که بر هرمز چیره شد و او را کشت. این جنگ به نبرد ذات السلاسل شناخته شد ; زیرا در این نبرد سربازان ایرانی را با زنجیر به یک دیگر بسته بودند، تا نگریزند.

کالابریا: ر.ک: قلوریه.

کاندیا (Candia): بندرگاهی در جزیره کریت که آن را ربضی های اندلسی ساخته و نام الخندق را بر آن نهادند. این نام به واژه اروپایی کانداس (Candax) و سپس به کاندیای امروز تبدیل شد.

کحیل: محلی است در جزیره و کنار دجله که میان دو رود زاب علیا و زاب سفلی واقع است. جنگی در این محل میان بهلول