به شمار می رود. از شهرهای آن سمورا(Zamora) و سالامانکا (Salamanqua) را می توان نام برد. در فرانسه نیز شهری به همین نام(Leon) وجود دارد که درمرکز فرانسه و در محل تلاقی رودهای رن و سون (Saon) قرار گرفته است.

م

مارده (Marida): منطقه ای از مناطق اندلس که در کنار نهر وادی آنه (گوادیانای میانه) قرار دارد. این نام هم چنین بر شهری در شرق شهر بطلیوس به طرف شمال غربی قرطبه (کردوبا)، اطلاق می شود. دانشمندانِ زیادی به این شهر منسوبند.

ماردین: شهری است که میان رأس العین و شمال نصیبین قرار دارد. در این شهر، دژی بزرگ از سنگ وجود دارد که در سده چهارم هجری آن را باژ می نامیدند. این شهر سنگر و پناهگاه امرای بنی حمدان بود و امروزه از شهرهای جمهوری ترکیه به شمار می رود.

مارسیلیا (مارسی = Marseille): بندر و شهر بزرگی در فرانسه که در کنار دریای مدیترانه قرار گرفته است.

مازرة (Masara): نام شهری است در غرب جزیره سیسیل کنار دریای مدیترانه. سردار دانشمند، اسد بن فرات، در اوایل تهاجم به جزیره سیسیل، وارد این شهر شد. از دانشمندانِ منسوب به این شهر می توان از امام ابوعبدالله محمد بن علی بن ابراهیم تمیمی مازریِ فقیه نام برد. در سال 456 ق ابوعلی حسن بن رشیقِ قیروانی، ادیب مشهور و صاحب کتاب العمدة، در این شهر درگذشت.

ماسپدان: نام منطقه ای در شمال غرب اهواز است که در مرزهای عراق امتداد دارد. از مهم ترین شهرهای آن، سیروان و سیمره است.

ماکسین: از روستاهای خابور که نزدیک رأس العین است.

مالت (Malte): جزیره ای در جنوب جزیره سیسیل که در ساحل افریقا قرار دارد. این جزیره برای مدتی طولانی تحت سلطه حکومت اسلامی قرار داشت. آثار باقی مانده و زبان آن سامان تا به امروز هویت عربی خود را حفظ کرده است. این جزیره در سال 1964 م به استقلال رسید.

ماوراء النهر (Transoxus): نام منطقه وسیعی که میان دو رود سیحون وجیحون و اطراف آن قرار گرفته است و امروزه نام ترکستان برخود دارد. سابقاً رود جیحون (آمودریا) حد فاصل میان ترک زبانان و فارسی زبانان (ایرانیان و تورانیان) بود. اعراب، سرزمین هایی را که در آن سوی جیحون بود، ماوراء النهر و هیاطله خواندند.

هیاطله نامی است که عرب ها بر تمامی ساکنان سرزمین های تورانیِ موجود در ماوراء جیحون اطلاق می کردند. این سرزمین به پنج بخش تقسیم می شد:

1 ـ سرزمین سغد، که دو پایتخت به نام های بخارا و سمرقند داشت.

2 ـ ولایت خوارزم که در غرب سغد قرار دارد و امروزه آن را خیوه می نامند. دلتای جیحون در اینجاست.

3 ـ سرزمین چغانیان که در مسیر علیای جیحون قرار دارد.

4 ـ ناحیه خَتْلان (خُتَلان) که در بالای رود جیحون و شرق چغانیان واقع است.

5 ـ سرزمین شاش که به تاشکند معروف است.

امروز، منطقه تاشکند در ترکستان روسیه قرار دارد و جمهوری های قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان و «ترکمنستان را در بر می گیرد تا از ترکستان چین، که به آن سین کیانگ گفته می شود، قابل تفکیک باشد.

محمّرة: ر.ک: خرمشهر.

مختاره: نام شهری کنار نهر ابوالخصیب که به شط العرب می ریزد. این شهر را صاحب الزنج، که علیه حکومت عباسی قیام کرده بود ـ پس از محاصره و تصرف، مختاره نامید.

مدائن: شهری بود که در کنار دجله و نزدیک بغداد قرار داشت و از هفت شهر تشکیل می شد. تیسفون، بهرسیر، ایوان مداین (طاق کسری)، رومگان، ساباط، اسپانبر و سلوکیه. مدائن پایتخت تابستانی پادشاهان ساسانی بوده است.

مادرید (Madrid): در منابع عربی این شهر مجریط نامیده شده و بزرگ ترین شهر کاستیل بوده است و در حال حاضر پایتخت اسپانیا است. این شهر را در قرن سوم هجری قمری امیر محمد بن عبدالرحمان اوسط، بر روی مخازن زیرزمینی آب ساخت. این موضوع ثابت شده است که نام مجریط، از کلمه مجری (با الفِ کشیده مایل به کسره (اماله شده) که سبک گویشی اندلسی هاست) و واژه یط اسپانیایی، که معنای کثرت و فراوانی را می دهد، گرفته شده است. نام مجریط دلالت بر وجود نهرها و قنواتِ زیرزمینی می کند که آثار آن تا به امروز باقی مانده است. از جمله دانشمندانِ منسوب به این شهر، می توان از ریاضیدان و اخترشناس، مسلمة بن احمد مجریطی، (متوفای سال 398 ق) نام برد.

مدینه: نام این شهر یثرب بود و چون رسول الله(صلی الله علیه وآله وسلم) در آن شهر وارد شدند، مدینة الرسول و سپس مدینه خوانده شد. طیبه، طابه، محبوره، مرحومه، محبوبه، قاصمه، جابره و عذراء نام های دیگر این شهرند.

مذار: نام شهری در کنار نهر دجله که ]سابقاً[ مرکز میسان بود. این شهر به دلیل بدی خاک آن، مذار خوانده شد. (ر.ک: لسان العرب، ماده مذر).

مراغة: نام یکی از بزرگ ترین شهرهای آذربایجان می باشد که در جنوب شرقی دریاچه خزر واقع شده است. این شهر در روزگار حکومت عباسیان یکی از مراکز تجاری و نظامیِ پراهمیت بود و در روزگار مغول ها مرکز آذربایجان شد. در کنار مراغه، رصدخانه