نامه ها، شعرش ظریف و دلنشین بود.

او در زمان خلافت منتصر، مستعین و معتز، رئیس دیوان رسائل بود. سال مرگش مشخص نیست؛ گمان غالب آن است که او تا اواسط خلافت معتمد زندگی کرده است.

در قطعه ذیل تغزل سعید را می خوانیم:

«در حالی که سرشک از دیدگانمان می بارید، با او وداع کردم؛ آری! چنین است حالِ هر کسی که نیش فراق ،او را گزیده باشد.

اشک هایم را با دست چپش پاک می کرد و با دست راستش مرا در آغوش می کشید.»(4)

یعقوب لیث صفاری

ابویوسف، یعقوب بن لیث صفار از کسانی بود که با قهر و غلبه به قدرت رسید. در کودکی اش در سیستان به مسگری پرداخته، زهد و پارسایی از خود نشان می داد. سپس داوطلبانه به جنگ خوارج رفت و گروهی گرد او آمدند. او در یکی از نبردهایش بر خوارج پیروز شد. بدین ترتیب، یارانش از او پیروی کردند و شوکتش افزون شد. در سال 247ق بر سیستان دست یافت و در سال 253ق «هرات» و «پوشنگ» را تصرف کرد. در سال 259ق به «نیشابور» مرکز خراسان حمله کرده، محمد بن طاهر خزاعی واپسین امیر از سلسله طاهریان را اسیر کرد. در سال 260ق بر دیلمان مسلط شد و با استفاده از اشتغال خلیفه به جنگ با زنگیان، در سال 262ق بر فارس چیره شد. هنگامی که فارس و خراسان در اختیارش قرار گرفت، در صدد تصرف بغداد برآمد، لذا با سپاهش به آن سامان رفت.

المعتمد عباسی سپاهی به فرماندهی برادرش الموفق برای مقابله با یعقوب فرستاد. دو سپاه در «دیرالعاقول» (دوازده میلی بغداد) با یکدیگر روبه رو شدند. الموفق، یعقوب را شکست داد و محمد بن طاهر را از اسارت او آزاد کرد. یعقوب به طرف «واسط» عقب نشست و به تدبیرِ مُلکِ وسیع خود پرداخت تا آن که در «جندی شاپور» (از شهرهای نزدیک اهواز) درگذشت و برادرش عمرولیث به جای او نشست.(5)

پی نوشت ها:

[1] چهارشنبه اول محرم سال 265 = سوم سپتامبر سال 878؛ پنج شنبه سوم جمادی الاول سال 265 = اول ژانویه سال 879.

[2] وفیات الاعیان، ج 1، ص 187؛ تاریخ طبری، ج 9، ص 257؛ تاریخ ابن اثیر، ج 7، ص 111؛شذرات الذهب، ج 2، ص 149.

[3] معجم الادباء، ج 2، ص 157؛ کشف الظنون، ص 25؛ الاعلام، ج 9، ص 280؛ علم الفلک عند العرب، ص 46( پانویس)؛ عمر فروخ،تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 441.

[4] تاریخ طبری، ج 9، ص 303، 341 و 348؛ مروج الذهب، ج 4، ص 61؛ عمر فرّوخ،تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 322؛ العصر العباسی الثانی، ص 623.

[5] وفیات الاعیان ، ج 6، ص 402؛ تاریخ ابن اثیر، ج 7، ص 184، 192، 268، 307 و 325؛ تاریخ طبری، ج 9، ص 255، 382، 516 و 544؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 38؛ الاعلام، ج 9، ص 265؛ تاریخ الاسلام السیاسی، ج 2، ص 142 به بعد.

سال 266 ق = 879ـ880 م(1)

رویدادها

حاکمان نواحی

* موصل: اسحاق بن کنداج، امیر موصل و ناحیه جزیره می شود.

عملیات دریایی:

* محمد بن عبدالرحمان اموی امیر اندلس، کشتی هایی می سازد و با ملوانان راهی اقیانوس اطلس می کند که فقط اندکی از این کشتی ها بازمی گردند.

بلایای طبیعی

* قحطی، گرانی و گرسنگی شدید در افریقیه بیداد می کند.

وقایع نظامی

قیام ها

* زنگیان: زنگیان بر رامهرمز چیره شده، خون و مال و ناموس مردم را برخود حلال می کنند.

* حمص: اهالی حمص بر فرماندارشان عیسای کرخی شوریده، او را می کشند.

جرجان و طبرستان:

* خجستانی که پیش تر عامل صفاریان بود، از فرمان عمرو لیث صفاری سر باز زده، بر جرجان و بخش هایی از اطراف طبرستان مسلط می شود و متصرفات صفاریان را از آنان باز پس گرفته، تحت حاکمیت خود درمی آورد.

حمله های اعراب

اعراب به حاجیان حمله کرده، اموال آنان و پوشش کعبه را غارت می کنند.

درگذشتگان

* ابن ثلجی

* ابوالساج دیوداد

ابن ثلجی

ابوعبدالله محمد بن شجاع بن ثلجی بغدادی، فقیه عراق در روزگار خود و از یاران و شاگردان ابوحنیفه بود که فقه ابوحنیفه را شرح داد و برای اثبات مبانی و نتایج آن استدلال کرد و آن را با حدیث تقویت