کرد. ابن ثلجی به معتزله گرایش داشت.

یکی از شرح حال نویس ها او را ابن ثلاّج نامیده است.

راویان حدیث در او طعن کرده اند. کتاب های: تصحیح الآثار، النوادر، الرد علی المشبهه، المضاربة و... از آثار اوست. وی در 85 سالگی درگذشت.(2)

ابوالساج دیوداد

ابوالساج بن دیوداد بن دیودست، بنیانگذار دولت ساجیان در آذربایجان و اطراف آن بود. از خاندانی اصیل در ماوراءالنهر(اَشرُوسَنَه) برخاست. نسبت این خاندان، به حاکم اشروسنه، افشین حیدر بن کاووس می رسد که به فرمان او در حمله ای که به شورش بابک در سال 221-222 ق. پایان داد، از لباس ساج (طیلسان) استفاده شد و متوکل عباسی در سال 244ق او را به راهداری مکه گماشت. ابوالساج در منصب خود بود تا آن که در سال 251ق میان مستعین و معتز نزاعی درگرفت. هنگامی که معتز خلیفه شد، او را به ولایت کوفه گماشت. سپس او را برکنار کرده، به راهداری خراسان گماشت. در سال 254ق. به نیابت از صالح بن وصیف بر شمالِ شام و عواصم (دژهایی که بر مرزهای مسلمانان و شهرهای بیزانس قرار داشت) فرمان راند و در حلب ماندگار شد.

در سال 261ق فرماندار اهواز و عهده دار نبرد با زنگیان شد، اما او و یارانش در این جنگ شکست خوردند، و اهواز غارت شد. هنگامی که میان الموفق و یعقوبِ لیث صفاری جنگ درگرفت، ابوالساج به یعقوب پیوست. سرانجام کنار یکدیگر شکست خوردند. براثر این شکست، اموال و زمین هایش مصادره شد. او سرانجام در سال 266ق درگذشت.(3)

پی نوشت ها:

[1] یک شنبه اول محرم سال 266 = 23 آگوست سال 879؛ جمعه چهاردهم جمادی الاول سال 266 = اول ژانویه سال 880.

[2] تاریخ بغداد، ج 5، ص 350؛ الوافی بالوفیات، ج 3، ص 148؛ الفوائد البهیه، ص 171؛ الاعلام، ج 7، ص 28؛ الفهرست، ص 291.

[3] تاریخ طبری و تاریخ ابن اثیر، حوادث سال های 262-266ق؛ تاریخ ابن العدیم، ج 1، ص 74؛ دائرة المعارف الاسلامیه، ماده: ابوالساج.

سال 267 ق = 880ـ881 م(1)

رویدادها

حاکمان مناطق

* حسن بن عباس به عنوان جانشین حسین بن رباح به امارت سیسیل گماشته می شود.

بلایای طبیعی

* زلزله هولناکی مصر و شام را می لرزاند.

وقایع نظامی

نبردهای دریایی

* حسن بن عباس امیر سیسیل به جنگ با برخی شهرهای آن جزیره از جمله قطانیه و طبرمین می رود و به پالرمو بازمی گردد.

قیام ها

* قیام خجستانی برضد صفاریان: عمرو بن لیث می کوشد جرجان و طبرستان را از چنگ خجستانی که بر آنها مسلط شده، خارج کند، اما خجستانی او را شکست می دهد.

* قیام عباس بن احمد بن طولون برضد پدرش: عباس که قائم مقام پدرش احمد بن طولون امیر مصر بود ، علیه پدرش پنهانی در شام قیام کرده، دارایی بیت المال را برداشته، راه برقه را پیش می گیرد. پدرش به مصر باز گشته، سپاهی به سوی برقه می فرستد و عباس و یارانش را شکست می دهد. او فرزندش را تازیانه می زند و زندانی می کند و یارانش را می کشد.

* اندلس: قیام ابن حفصون: قیام عمر بن حفصون در ناحیه «ریّه» برضد امیر اندلس، محمد بن عبدالرحمان.* حمله های رومیان : رومیان به سرزمین ربیعه شبیخون زده، عده ای را کشته و برخی را اسیر می کنند. مردم موصل و نصیبین برای جنگ با آنان حرکت کرده، آنان را شکست می دهند.

درگذشتگان

* عطوی

عطوی

ابوعبدالرحمان، محمد بن عبدالرحمان بن ابی عطیّه، مولای بنی لیث بن بکر بن عبدمناة و از قبیله کنانه بود. در بصره می زیست و تحت تأثیر آرای معتزله قرار گرفت. عطوی به سامرا رفته، ملازم قاضی احمد بن ابی دؤاد (رهبر معتزلیان) شد. او را ستوده، از این راه، مال بسیاری به دست آورد. او اشعار نیکو می سرود و طبع ظریف و روانی داشت و آرای معتزله را با شعر خود در هم می آمیخت. شعرش بر زبان ها افتاد و برخی از شاعران، مضامین شعری او را اقتباس می کردند. او افزون بر شاعری، دبیری بلیغ بود.

عطوی برای قاضی احمد بن ابی دؤاد مرثیه ای سرود. در بخشی از این قصیده می گوید:

«این صدای تابوت نیست که می شنوید؛ بلکه صدای شکستن ستون فقرات مردان قوم است.