رویدادهای اسلام از 281 ـ 290 ق

سال 281 ق = 894ـ895 م(1)

رویدادها

حکام ایالت ها

* معتضدبالله فرزندش مکتفی را به امارت ری، قزوین، زنجان، همدان، قم و دینور برمی گزیند. هم چنین عمر بن عبدالعزیز، ابن ابی دلف را به امارت اصفهان و نهاوند می گمارد.

آبادانی

* خلیفه دستور می دهد دارالندوه را در مکه ویران و به جایش مسجدی بنا کنند.

بلایای طبیعی

* کم آبی در طبرستان سبب قحطی و گرسنگی سختی می شود و در نتیجه، قیمت ها افزایش می یابد.

وقایع نظامی

جنگ ها

* سرزمین روم: طغج بن جفّ امیر حلب بر روم می تازد و دژهایی فتح می کند و به شهر «طرابوزان» می رسد،

قیام ها

* جزیره: معتضد در رأس سپاهی راهی ماردین می شود و حمدان بن حمدون را که در سال 277ق به کمک خوارج بر آن مسلط شده بود، بیرون و زندانی می کند.

درگذشتگان

* ابن ابی دنیا* ابویقظان رستمی

ابن ابی دنیا

ابوبکر عبدالله بن محمد بن عبیدالله بن سفیان بن قیس قشیری، معروف به ابن ابی دنیا، از موالی بنی امیه، حافظ حدیث، و در همه فنون صاحب تألیف و تصنیف بود. او مربی احمد بن الموفق عباسی (که بعدها با لقب المعتضدبالله خلیفه شد) بود و سپس تربیت فرزندش المکتفی بالله را نیز به عهده گرفت.

او در نقل اخبار و سیره، ثقه بود. محضری خوش و بیانی نیکو داشت. اگر اراده می کرد، می خنداند و اگر می خواست، می گریاند. بیش از پنجاه کتاب نوشت؛ از جمله: کتاب الفرج بعد الشدة؛ الرغائب؛ اخبار قریش؛ النوادر؛ ذم الملاهی؛ مکارم الاخلاق؛ کتاب من عاش بعد الموت؛ ذم المسکر؛ الامر بالمعروف و النهی عن المنکر و....

او در 73 سالگی درگذشت.(2)

ابویقظان رستمی

محمدبن افلح بن عبدالوهاب، از بنی رستم، پنجمین پیشوای خاندان رستمی و از خوارج اباضیه در تاهرت الجزایر بود. در دوران امارت پدرش در تاهرت زاده و بزرگ شد و در سال 238ق به قصد سفرحج عزیمت کرد، اما عاملان بنی عباس او را دستگیر کرده، به بغداد منتقل و در آن جا زندانی کردند. پدرش در تاهرت درگذشت، لذا او را رها کردند. او به تاهرت بازگشت؛ در حالی که قیامی برضد برادرش ابوبکر صورت گرفته بود، لذا در دژ لواته فرود آمد. ابوبکر شکست خورده، پایتخت را در اواخر سال 241ق ترک کرد. مردم، پس از او با ابویقظان به عنوان پیشوای خود بیعت کردند. او نیز مدتی تاهرت را محاصره کرد تا آن که با او صلح کردند و او وارد شهر شد و کارها به روش پیشینیان، بر او راست آمد و او به حکومت، قضاوت، مکاتبه و مراسله با کارگزاران و والیان، تدریس و تألیف کتاب و رساله برضد آرای معتزله و دیگران مشغول شد.

عمر درازی داشت و حدود چهل سال حکومت کرد و حدود صدسالگی درگذشت. ارث او را که پس از مرگش ارزیابی کردند، بیش از هفده دینار نبود. پس از او پسرش ابوحاتم یوسف رستمی پیشوا شد.(3)

پی نوشت ها:

[1] چهارشنبه اول محرم سال 281 = سیزدهم مارس سال 894؛ چهارشنبه 29 شوال سال 281 = اول ژانویه سال 895.

[2] تاریخ بغداد، ج 10، ص 89؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 71؛ العبر، ج 2، ص 65؛ الفهرست، ص 263؛ فوات الوفیات، ج 1، ص301؛ المنتظم، ج 5، ص 148؛ دائرة المعارف الاسلامیه، ماده: ابن ابی الدنیا؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج 3، ص 129؛ فرّوخ،تاریخ الادب العربی، ج 2، ص336؛ الاعلام، ج 4، ص 260.

[3] البیان المغرب، ج 1، ص 197؛ المغرب الکبیر، ج 2، ص 561.

سال 282 ق = 895ـ896 م(1)

رویدادها

* خلیفه المعتضدبالله برای رعایت حال رعایا، روز یازدهم ژوئن را به جای نوروز ایرانیان که 21 مارس است موعد پرداخت خراج سالیانه قرار می دهد و آن را «نوروز معتضدی» می نامد.

حکام ایالت ها

* خمّارویه در دمشق توسط غلامانش غافلگیرانه کشته می شود و پسرش جیش که به ابی العساکر ملقب بود ، به جای پدر می نشیند.