سال 287 ق = 900 م(1)

رویدادها

* اسماعیل بن احمد سامانی، هارون را پس از پیروزی اش بر محمدبن زید علوی و درآوردن طبرستان از چنگ او و کشته شدن محمد بن زید علوی، بر طبرستان می گمارد.

* ابوالعباس، عبدالله بن ابراهیم ثانی اغلبی امیر سیسیل می شود.

* ابوموسای نوشری والی فارس می شود.

وقایع نظامی

درگیری میان حکام ایالت ها

* محمد بن زید علوی حاکم طبرستان پس از اسیرشدن عمرو بن لیث صفاری و به قدرت رسیدن اسماعیل سامانی، می کوشد بر خراسان چیره شود. اسماعیل سپاهی به فرماندهی محمد بن هارون به سویش می فرستد که وی در جنگ با محمد بن زید او را می کشد و بر طبرستان دست می یابد. آن گاه از اطاعت اسماعیل سامانی خارج می شود و طبرستان را مستقل اعلام می کند.

جنگ ها

* سیسیل: ابوالعباس، عبدالله بن ابراهیم اغلبی امیر سیسیل به شهر مسّینا حمله می کند.

قیام ها

* قرمطیان: کار قرمطیان در بحرین بالا می گیرد و آنان به هَجَر یورش می برند. خلیفه به عباس بن عمرو غنوی امیر یمامه و بحرین فرمان می دهد تا با آنان بجنگد. در نبردی که میان طرفین رخ می دهد، عباس غنوی شکست می خورد و تمام اسیران سپاهش کشته می شوند. عباس نیز اسیر می شود، ولی او را رها می کنند تا به بغداد رفته، خلیفه را از قدرت قرمطیان آگاه کند.

حمله ها

* روم: رومیان به طرسوس شبیخون می زنند و امیر آن شهر را با گروهی از مسلمانان اسیر می کنند.

* اعراب: اعراب قبیله طیّ بر کاروان های حُجّاج در «معدن» نزدیک مدینه شبیخون می زنند. امیرالحاج ابوالأغرّ خلیفة بن مبارکِ سلمی با آنان می جنگد و شکستشان می دهد و رئیس قبیله طیّ، صالح بن مدرک و گروهی از اشراف قوم او در این نبرد کشته و بسیاری از اعراب اسیر و به بغداد فرستاده می شوند و سرهای کشتگان نیز بر نیزه ها حمل می شود.

درگذشتگان

* ابن ابی عاصم* جنبلانی

* قطرالندی

* محمد بن زید علوی

ابن ابی عاصم

ابوبکر، احمد بن عمرو بن ابی عاصم ضحاک بن مخلد شیبانی، معروف به ابن ابی عاصم، عالم به حدیث و زاهدی از اهل بصره بود و ابن نبیل خوانده می شد. او قاضی اصفهان شد و در جستوجوی حدیث، سفر بزرگ و گسترده ای آغاز کرد. مذهب او تمسک به ظاهر آیات و روایات و ترک قیاس بود. می گویند: کتاب هایش در آشوب زنگیان (که 250قـ270ق) از میان رفت. او دوباره پنجاه هزار حدیث را از حافظه خود برکاغذ آورد.

المسند الکبیر، الآحاد و المثانی، السنة و کتاب الدیات از آثار او است. او در اصفهان درگذشت.(2)

جنبلانی

عبدالله بن محمد جنبلانی، از شهرک «جنبلا» میان واسط و کوفه، داعی علویان، عالم و رئیسشان بود. او بنیان گذار طریقه جنبلانیه است و پیروان آن، علویون یا نصیریه، منسوب به محمد بن نصیر نمیرینامیده می شوند. جنبلانی نزد محمد بن نصیر درس خواند و پس از او، رئیس علویان شد که در منطقه «لاذقیه» در سوریه زندگی می کنند. او برای دعوت مردم به فرقه و طریقه خود، به مصر و دیگر جاها مسافرت کرد و در 43 سالگی درگذشت و در جنبلا به خاک سپرده شد.(3)

قَطرالنَّدی

نامش اسماء دختر خمّارویه امیر مصر بود و قطرالندی لقب داشت. خمّارویه می خواست به معتضد نزدیک شود، لذا همراه ابن جصّاص هدایا و پیشکش هایی برایش فرستاد و از خلیفه خواست دخترش قطرالندی را به فرزند خلیفه المکتفی بالله، تزویج کند. معتضد در پاسخ گفت که خودش با آن دختر ازدواج خواهد کرد و او را با مهری به ارزش تقریباً یک میلیون درهم به عقد خود درآورد. خمّارویه نیز در جشن عقدش آن قدر اموال و هدایا هزینه کرد که جز در ازدواج هارون الرشید با زبیده دختر جعفر بن منصور و ازدواج مأمون با پوران دختر حسن بن سهل چنین مبالغ و مخارجی صرف نشده بود. او جهاز بی مانندی برای دخترش تهیه کرد. حتی گفته می شود: در جهیزیه اش یک هزار هاون زرّین بود. خمّارویه برای تهیه جهاز دخترش، خزانه اش را خالی کرد و همراهش تا دمشق آمد و در آن جا در سال