دوران او مانندش را نداشتند. در بغداد زاده و در نیشابور بزرگ شد. آن گاه سفری طولانی به مصر کرد و پس از آن به سمرقند بازگشت و در همان جا درگذشت. پدرش مروزی بود، لذا او نیز بدان شهر منسوب شد.

کتاب القسامه در علم فقه و المسند در حدیث از آثار او است. مروزی در 92 سالگی درگذشت.(5)

پی نوشت ها:

[1] چهارشنبه اول محرم سال 294 = 22 اکتبر سال 906؛ پنج شنبه سیزدهم ربیع الاول سال 294 = اول ژانویه سال 907.

[2] المنتظم، ج 6، ص 63؛ تاریخ بغداد، ج 1، ص 244-246؛ العبر، ج 2، ص 98؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 102؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص161.

[3] المقتبس، ص 17 و 18؛ العبر، ج 4، ص 134؛ البیان المغرب، ج 2، ص 143.

[4] تاریخ ابن اثیر، حوادث سال های 289 و 294هـ؛ العبر، ج 2، ص 96؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص 159؛ تاریخ اخبار القرامطة، ص 17؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 101؛ الاعلام، ج 3، ص 78.

[5] تهذیب التهذیب، ج 9، ص 489؛ تاریخ بغداد، ج 3، ص 215؛ المنتظم، ج 6، ص 63؛شذرات الذهب، ج 2، ص 210؛ حسن المحاضرة، ج 2، ص 310؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 102؛ العبر، ج 2، ص 99.

سال 295 ق = 907ـ908 م(1)

رویدادها

خلافت

* مکتفی بالله خلیفه عباسی درگذشت و مردم با برادرش ابوالفضل جعفر بن معتضد بیعت کردند. او به المقتدربالله ملقب شد. مقتدر در سیزده سالگی خلیفه شد و کسی پیش از او در این سن خلیفه نشده بود.

حکام ایالت ها

* درگذشت اسماعیل سامانی امیر خراسان و ماوراءالنهر و جانشینی فرزندش احمد پس از پدر.

مبادله اسیران

* اسیران رومی با اسیران مسلمان مبادله می شوند و بدین گونه سه هزار اسیر مسلمان به سرزمین های اسلامی بازمی گردند.

وقایع نظامی

حمله اعراب

* بنی تمیم به شهر حلب شبیخون زدند و در آن جا فتنه و فساد به راه انداخته، شهر را محاصره کردند. مقتدر عباسی به حسین بن حمدانامیر رحبه در این باره نامه نوشت و فرمان داد آنان را دفع کند. او نیز شبانه با سپاهی بر آنان تاخت و با اعراب در خناصره جنگید و گروهی از آنان را اسیر کرد.

درگذشتگان

* ابن ذوالنون(موسی)

* ابن مسکین (عیسی)* ابواحمد بن ابی بکر کاتب* اسماعیل سامانی

* مکتفی عباسی

* مهریه اغلبی* نوری

موسی ابن ذوالنون

موسی بن ذوالنون بن سلیمان بن طویل هوّاری، بنیان گذار امارت بنی ذوالنون در اندلس و اصلش از بربر و از قبیله هوّاره بود و در شنت مریّه (سانتاماریا) اقامت داشت. موسی در اندیشه حکمرانی افتاد، لذا با گروهی از بربرهای ساکن آن جا در سال 261ق به چهارپایان اهالی طلیطله دستبرد زد و میان او و اهالی آن شهر، نبردهای سختی رخ داد. سپاهیانش به بیست هزار تن رسیدند و اور روز عید فطر سال 274ق به سپاه طلیطله حمله کرد و غنایم بسیاری به دست آورد. او تا زمان مرگش به حکومت امیر عبدالله بن محمد اموی امیر قرطبه، یاغی بود. ابن حیان و ابن بسّام نویسنده کتاب ذخیره، روایت دیگری در باره آغاز کار و پیدایی بنی ذوالنون آورده اند.(2)

عیسی بن مسکین

عیسی بن مسکین بن منصور، قاضی قیروان و فقیه مغرب بود و نزد سحنون و پسرش محمد بن سحنون شاگردی کرد. در مصر نیز از حارث بن مسکین و دیگران حدیث شنید. او پیشوایی پارسا و مسلط بر فقه، حدیث و لغت و زبان آوری بود که اشعار زیبایی می سرود. مستجاب الدعوة بود و در صفات و هیبت به سحنون تشبیه می شد.

امیر زیادة الله بن عبدالله بن اغلب او را به پذیرش منصب قضا ناچار کرد، و عیسی با ناراحتی، این سمت را پذیرفت؛ مشروط براین که «خانواده ات، عموزادگانت، سپاهیانت و دولتمندان و نیازمندان ـ در برابر حق ـ نزدم برابر و مساویند. نه کسی را درپی من بفرست و نه در مراسم تبریک یا تسلیت و یا استقبال و یا دیدار شرکت می کنم و هر گاه یکی از این شرط ها را نقض کردی، خودم را از این سمت برکنار می کنم.» او در مدت قضاوت خود، دستمزدی از این جهت دریافت نکرد.(3)