خواست ها و علایق مردمان نوشت. در اواخر عمرش، سخاریب یکی از امیران ارمنستان، او را نزد خود فراخواند و قسطا هم چنین نزدش ماند تا در 95 سالگی درگذشت. پس از دفن، بر آرامگاهش یادبودی بنا کردند.(8)

قمی (سعد)

ابوالقاسم، سعد بن عبدالله اشعری قمی، فقیهی امامی از اهالی قم بود و در طلب حدیث بسیار سفر کرد. مقالات الامامیة، مناقب رواة الحدیث، مثالب رواة الحدیث، فضل قم و الکوفة، کتاب المنتخبات، کتاب فضل العرب و کتاب الرّد علی الغلاة، از کتاب های اوست. به روایتی، او در سال 301ق درگذشت.(9)

لئون ششم

لئون ملقب به خردمند از سال 886م جانشین پدرش باسیل اول امپراتور بیزانس شد. به دوراندیشی، اراده استوار، احساس، اهمیت به آنچه باید انجام دهد و اجرای وظایفش شهره شد. در سال 900م دوباره با روم متحد شد و مجموعه قوانینی منتشر کرد که شامل همه فرمان ها و قوانین از آغاز امپراتوری ژوستینیان اول (527م) به بعد بود. پسرش کنستانتین به جای او نشست و چون خردسال بود، مادرش زوی نیابت امپراتوری را به عهده گرفت و حکمرانی کرد.(10)

پی نوشت ها:

[1] سه شنبه اول محرم سال 300 = هیجدهم اگوست سال 912؛ جمعه بیستم جمادی الاول سال 300 = اول ژانویه سال 913.

[2] تاریخ بغداد، ج 11، ص 87؛ الملل و النحل، ج 1، ص 76؛ التبصیر فی الدین، ص 84؛الاعلام، ج 4، ص 122.

[3] وفیات الاعیان، ج 6، ص 198؛ تاریخ بغداد، ج 14، ص 230؛ معجم الادباء، ج 5، ص 440؛ الاعلام، ج 9، ص196؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج3، ص67.

[4] طبقات الاطباء، ص 312؛ الاعلام، ج 1، ص 60 و 231.

[5] البیان المغرب، ج 2، ص 120، 125، 150 و 156؛ اعمال الاعلام، ص 26 و 28؛ العبر، ج 4، ص 164؛ الحلّة السیراء، ص 56 و 67؛ الاعلام، ج 4، ص 269؛ العبر، ج 2، ص 114؛ دولة الاسلام فی الاندلس، ص 330 به بعد؛ فروخ،تاریخ الادب العربی، ج 4، ص156.

[6] وفیات الاعیان، ج 3، ص 120؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص 181؛ تاریخ بغداد، ج 10، ص 340؛ الفهرست ص 170؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 119؛ الاغانی، ج 9، ص 40؛ الاعلام، ج 4، ص 350.

[7] Heron.

[8] طبقات الاطباء، ص 329؛ اخبار الحکماء، ص 173؛ الفهرست، ص 410؛ تراث العرب العلمی، ص 109؛ الاعلام، ج 6، ص 40؛ تاریخ الفکر العربی، ص 282؛ الطب الاسلامی، ص 91؛ تراث الاسلام، ص 366 و 594.

[9] الاعلام، ج 3، ص 135.

[10] ویلیام لانگر، موسوعة تاریخ العالم، ج 2، ص 491؛ الروم و صلاتهم بالعرب، ج 2، ص 12.

رویدادهای اسلام از 301 ـ 310 ق

سال 301 ق = 913ـ914 م(1)

رویدادها

خلافت

* مقتدر عباسی پنج پسر خود را ختنه می کند و در ختنه سوران آنان، ششصد هزار دینار خرج می کند.

* خلیفه، ابوالهیجاء عبدالله بن حمدان را از امارت موصل عزل و سردار یمن طولونی را به جای او می گمارد. آن گاه این یک را نیز از امارت عزل کرده، نحریر خادم را به جای او منصوب می کند. چندی بعد، نحریر را نیز برکنار می کند و دوباره ابوالهیجاء را بر موصل می گمارد. عزل و نصب او بر موصل، تا زمان مرگش در سال 317ق ادامه می یاند.

دستگیری حلاّج

* بازداشت حسین بن منصور حلاّج در شهر «سوس» به اتهام الحاد و زندقه و فرستادن او به بغداد.

ماوراءالنهر

* احمد بن اسماعیل سامانی امیر ماوراءالنهر و خراسان مورد سوء قصد غلامانش قرار گرفته، کشته می شود. پسرش ابوالحسن نصر دوم به جای پدر می نشیند و امیر خوشبخت لقب می گیرد.

قرمطیان

* ابوسعید جنّابی رهبر قرمطیان توسط برخی از خادمانش غافلگیرانه کشته می شود، و پسرش سعید به جای او می نشیند. آن گاه برادرش ابوطاهر بر او پیروز می شود و رهبری قرمطیان را به دست می گیرد.

وقایع نظامی

تلاش عبیدیان برای دست یابی بر مصر

* عبیدالله مهدی سپاهی به فرماندهی سردار حبّاسة بن یوسف برای اشغال مصر فراهم می کند و او بر برقه، اسکندریه و فیّوم مسلط می شود. مقتدربالله عباسی سپاهی به فرماندهی سردار مونس مظفربرای مقابله با این تهاجم اعزام می کند. مونس پس از جنگ های خردکننده، به جلوگیری از پیش روی عبیدیان و بیرون راندن آنان از مصر موفق می شود.

حمله علویان برای چیرگی بر طبرستان

* پس از مرگ امیر احمد سامانی، حسن بن علی بن حسن معروف به اطروش در سرزمین دیلمان آشکار می شود و برطبرستان که تابع امیر سامانی بود، چیره می شود.

جنگ با رومیان

* حسین بن حمدان امیر دیار بکر و دیار ربیعه با نیروهای رزم