هم چنین روزه روزهای دوشنبه و پنج شنبه تا ظهر، و روزه روز جمعه و ده روز از ماه رمضان و دو روز از ماه شوال را برآنان واجب کرد و آنان را به پرداخت یک دهم از دارایی خود به عنوان زکات ملزم کرد و حج و وضو را از آنان ساقط کرد و دیگر کارهایی که با اسلام مباینت دارد.

هنگامی که خبر این مدعی پیامبری به امیر عبدالرحمان ناصرحکمران اندلس رسید، سپاهی برای سرکوبی حامیم اعزام کرد. این سپاه، او را دستگیر کرد، سرش را برید و آن را به قرطبه فرستاد.(7)

یونس حرّانی

وی طبیبی از مشرق بود که در روزگار حکمرانی امیر محمد بن عبدالرحمان اموی به اندلس رفت و معجونی برای برطرف ساختن دردهای شکم با خود بدان جا برد و مقدار هر وعده آن را پنجاه دینار می فروخت. پنج تن از طبیبان جمع شدند و پنجاه دینار فراهم کردند و جرعه ای از آن دارو خریدند و با بو کردن و چشیدن، ترکیبات آن را دریافتند و یافته خود را به یونس گفتند. یونس به آنان گفت: مواد ترکیبی را شناخته اید، اما در باره مقدار آنها در اشتباهید. سپس برای آن که مستقلا آن دارو را نسازند، آنان را در تجارت دارو شریک خود کرد. این دارو به «المغیث الاکبر» (یاری دهنده بزرگ) معروف شده بود.

یونس دو پسر به نام های احمد و عمر داشت که به مشرق سفر کردند و نزد ثابت بن سنان و همگنانش تحصیل کردند و در ایام حکمرانی مستنصر به اندلس بازگشتند. مستنصر آنان را به خدمت خود درآورد و در شهر «الزهراء» اسکانشان داد. یونس حدود سال 315ق درگذشت.(8)

پی نوشت ها:

[1] پنج شنبه اول محرم سال 315 = هشتـم مـارس سال 927؛ سه شنبه پنجم ذیقعده سال 315 = اول ژانویه سال 928.

[2] تاریخ ابن اثیر، ج 8، ص 16؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص 185 و 218؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 72 و 107؛ المنتظم، ج 6، ص 311؛ فوات الوفیات، ج 1، ص 271؛ مروج الذهب، ج 4، ص 145.

[3] طبقات الاطباء، ص 482، تاریخ علماء الاندلسی، ج 2، ص 53؛ الاعلام، ج 9، ص 224.

[4] الاعلام، ج 4، ص 347؛ الفهرست، ج 1، ص 147.

[5] شاعر، در این بیت، از صنعت ایهام بهره گرفته است، اگر چه ابتدا به نظر می رسد منظور شاعر از «ثعلب» استاد أخفش باشد.م

[6] وفیات الاعیان، ج 3، ص 301؛ إنباه الرواة، ج 2،ص 276؛ معجم الادباء، ج 13، ص 246-257؛ الفهرست، ص 123؛ العبر، ج2، ص162؛ فروخ،تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 393؛ الاعلام، ج 5، ص 103.

[7] الاستقصاءلأخبار المغرب الأقصی، ج 1، ص 192 و 292.

[8] اخبار الحکما، ص 258؛ طبقات الاطباء، ص 94؛ طبقات الاطباء، ص 486.

سال 316 ق = 928ـ929 م(1)

رویدادها

بغداد

* مقتدر عباسی، وزیر خود علی بن عیسی را برکنار و ابوعلی، محمد بن مقله را به مقام وزارت گمارد.

* ابن مقله وزیر، امور خراج اهواز را برابر دریافت بیست هزار دینار به ابوعبدالله بریدی و برادرانش ابویوسف و ابوالحسین وامی گذارد.

قرمطیان

* ابوطاهر قرمطی خانه ای می سازد و آن را «دارالهجره» نامیده، به نام عبیدالله مهدی حکمران افریقیه دعوت می کند.

طبرستان

* درگذشت حسن بن قاسم علوی معروف به داعی علوی، حاکم طبرستان و تسلط ابوجعفر ثائر، نوه حسن اطروشی بر طبرستان.

اندلس

* عبدالرحمان ناصر امیر اندلس خود را امیرالمؤمنین ناصرلدین الله می نامد. و لقب خلیفه را بر خود می گذارد.

آل بویه

* پیوستن علی، احمد و حسن، فرزندان بویه به مرداویج بن زیار و آشکار شدن توانایی و کفایت نظامی آنان.

برپایی دولت زیاریان

* مرداویج بن زیار دولت زیاریان را در جرجان بنیان می نهد. این سلسله تا سال 424ق که سلجوقیان آن را منقرض ساختند، ادامه داشت.

وقایع نظامی

قیام ها

* قرمطیان: ابوطاهر قرمطی، «رحبه» (سرزمین وسیع) طوق بن مالکرا محاصره می کند و با زور و قهر وارد آن می شود و خون و مال و ناموس ساکنان آن جا را بر افراد خود حلال می کند. سپس به رقّه می رود و هر کس از اهالی را که می یابد، می کشد. قرمطیان در نواحی موصل و جزیره پراکنده می شوند و قتل و غارت و فساد می کنند؛ تا آن جا که مردم با شنیدن نامشان می گریزند. مونس مظفربرای پیکار با آنان حرکت می کند، و آنان به طرف سواد عراق عقب می نشینند و به کشتار مردم می پردازند. خلیفه نیز سپاهی به فرماندهی هارون بن غریب و صافی بصری برای نبرد با آنان، راهی می کند. این سپاه بر قرمطیان می تازند و پس از کشتن عده ای از آنان، بسیاری را اسیر می کنند و پرچم هایشان را که بر آنها آیه (ونرید أن نمنّ علی الذین استضعفوا فی الارض أن نجعلهم ائمة و أن