4. تذکرة الحفاظ، ج 3، ص 109؛ مسعودی، ج 1، ص 13؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج 3، ص 26.

5. وفیات الاعیان، ج 5، ص 56؛ العبر، ج 2، ص 239؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص 235؛ الوافی بالوفیات، ج 3، ص 271؛شذرات الذهب، ج 2، ص 337؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 215؛ الولاة و القضاة، ص 288؛ تاریخ ابن اثیر، ج 8، ص 563، 445 و 457؛ الاعلام، ج 7، ص 44؛ خطط الشام، ج 1، ص 214.

6. تاریخ ابن اثیر، ج 8، ص 299، 419و 448؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص 78 و 285؛ المنتظم، ج 6، ص 338 و 345؛ تاریخ الخلفا، ص 397.

7. تاریخ بغداد، ج 12، ص 234؛ سیراعلام النبلاء، ج 10، ص 90؛ طبقات الحنابله، ج 1، ص 331؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص 289؛شذرات الذهب، ج 3، ص 336؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 214؛ تذکرة الحفاظ، ج 3، ص 62؛ الاعلام، ج 5، ص 202؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج 3، ص 314.

8.تاریخ الادب الجغرافی، ج 1، ص 103 و 104.

9. البدایة و النهایه، ج 11، ص 215؛ المنتظم، ج 6، ص 347؛ العبر، ج 2، ص 240؛ وفیات الاعیان، ج 2، ص 273؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص289؛ تاریخ بغداد، ج 14، ص 389.

10. مائده (6)، آیه 151: «لاتقتلوا النفس الّتی حرّم الله».

11. البدایة و النهایه، ج 11، ص 119؛ فوات الوفیات، ج 1، ص 122؛شذرات الذهب، ج 2، ص 235؛ اعلام النبلاء، ج 4، ص 23؛ الاعلام، ج 1، ص 198؛ العصر العباسی الثانی، شوقی ضیف، ج 4، ص 347؛ فروخ،تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 437؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 97.

12. وفیات الاعیان، ج 5، ص 19؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص 287؛ تاریخ ابن اثیر، ج 8، ص 455؛ العبر، ج 2، ص 241؛ تاریخ الاسلام السیاسی، ج3، ص 249؛ الاعلام، ج 7، ص 140.

13. الأنساب، ص 343؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج 3، ص 266؛ ابن ابوالوفاء، الجواهر المضیئه، ج 1، ص 112.

سال 335 ق = 946ـ947 م(1)

رویدادها

مصالحه

* میان معزالدوله دیلمی و ناصرالدوله حمدانی مصالحه ای به قرار ذیل صورت گرفت: محدوده حکومتی ناصرالدوله از تکریت تا بعد از موصل باشد که حکومت مصر و شام هم پس از درگذشت اخشید به آن اضافه شد؛ به شرط این که همان مقدار خراجی بفرستد که قبلا اخشید برای حکومت مرکزی به بغداد می فرستاد.

وقایع نظامی

جنگ میان امیران ولایات

* دیلمیان: رکن الدوله دیلمی بر ری و قهستان دست می یابد. سامانیان خراسان را از ابراهیم بن سیمجور می گیرند و منصور بن فراتکین را برآن سامان می گمارند. در سال 344ق دوباره به دست سیمجوریان می افتد.

درگذشتگان

* ابراهیم بن سنان صابئی* ابن قاصّ

* ابوبکر صولی

ابراهیم بن سنان صابئی

ابواسحاق، ابراهیم بن سنان بن ثابت بن قره، از سرشناسان و صاحبنظران در فلسفه، طب، هندسه و طبیعیات بود و در علم نور (مناظر و مرایا) به اوج رسید؛ امری که ابن هیثم، به آن گواهی داده است. کتاب ها و رساله های مختلفی تألیف کرد؛ از جمله: قطع المخروط المکافئ؛ مقاله ای در راه های تحلیل و ترکیب؛ رساله ای در هندسه و نجوم؛ رساله دیگری درباره اسطرلاب؛ کتابی درباره حرکات خورشید و نوشته های زیاد دیگر. وی در 39 سالگی درگذشت.(2)

ابن قاصّ

ابن عباس، احمد بن قاصّ طبری آملی، فقیهی بود که در آمل تدریس می کرد. کتابی به نام دلائل القبلة درباب عبادات نوشت. در این کتاب، درباره زوال خورشید، منازل ماه، طلوع فجر اندازه سایه و اوقات نماز تحقیق کرده است و از موضوع کتاب خارج شده، درباره زمین و طول و عرض جغرافیایی، موقعیت مکّه و جزیرة العرب از نظر طول جغرافیایی و هم چنین درباره دریاها، رودها و کوه ها تحقیق کرده است. سپس مکه، مدینه، بصره و بیت المقدس را شرح و وصف کرده است. او از آمل به قسطنطنیّه، رُم، اسکندریه، اندلس، طبرستان و سمرقند رفته، به گردش در این سرزمین ها می پردازد و آنها را وصف می کند. سپس درباره تاریخ دولت عباسیان تا زمان الراضی ـ که درسال 322ق خلیفه شد ـ کاوش کرده است و اکثر مطالبی که نقل کرده، از راویان اخبار گرفته است.(3)

ابوبکر صولی

ابوبکر، محمد بن یحیی بن عبدالله بن عباس بن محمد بن صول تکینِ ترک، از دانشمندان بزرگ علم لغت، ادبیات و اخبار بود که راویان و ادیبان از او نقل می کنند. با خلفا هم نشین بود و پسرانشان را تعلیم می داد. در خنیاگری چیره بود، و شطرنج بازی می کرد و در آن، یگانه زمان خود بود؛ به طوری که به شطرنجی، معروف گشت.

کتاب الأوراق فی أخبار الخلفاء و أشعارهم، ادب الکاتب، اخبار ابی تمّام، اخبار البحتری، اخبار الحلاّج، اخبار القرامطة و.... از تألیفات او است