پیروان شیعه عبیدی را تکفیر کرد. چون مهدی (عبیدی) در سال 322ق درگذشت، ابویزید، در نواحی کوه های اوراس قیام کرد و به شیخ المؤمنین ملقب شد و به نفع خلیفه عبدالرحمان ناصر، حاکم اندلس، تبلیغ کرد.

لشکریان القائم، فرزند مهدی عبیدی، با او کارزار کردند. کارش بالا گرفت و با دویست هزار جنگجو به «رقاده» هجوم برد و آن جا را تصرف کرد. در سال 333ق، قیروان نیز تسلیم او شد و او یکی از فرماندهان سپاهش را به سوسه فرستاد و او، جان، مال و ناموس مردم آن جا را برخود و سپاهیان خود مباح کرد و قائم بن مهدی را در پایتختش (مهدیه) محاصره کرد و آن قدر محاصره را ادامه داد که ساکنان مهدیه، از شدّت گرسنگی، گوشت چارپایان و مردگان را می خوردند. با شورش بربرها علیه وی، شکستش آشکار شد و در سال 334ق به قیروان بازگشت و اهالی مهدیه، دارایی اردوگاهش را به یغما بردند.

درگیری و جنگ ادامه یافت، و اهل سوسه، بر وی شوریدند و تنور جنگ، تافته شد. بسیاری از یارانش کشته شدند و منصور، پسر القائم، بعد از مرگ پدرش، او را تعقیب کرد و مُخلّد، به کوه های اوراس پناه برد و منصور در کوه های صعب العبور با تنگه های باریک وی را دنبال کرد و در هر درگیری، مُخلد با اندکی مقاومت، مجبور به فرار می شد. سرانجام، قلعه کتامه به محاصره منصور در آمد.همراهان مُخلد، امان خواستند و منصور نیز به آنان امان داد و با زور، وارد قلعه شد و آن جا را به آتش کشید.

ناگهان، مخلد به سپاهیان منصور حمله سختی کرد تا راه را برایش باز کردند و از قلعه خارج شد و منصور دستور داد او را دنبال کنند و بیابند. سربازان، او را در حالی یافتند که زخم برداشته بود و سه تن از یارانش او را حمل می کردند. چهار روز پس از اسارت و براثر جراحات وارده درگذشت و منصور پوستش را کنده، پر از کاه کرد. پیکرش را بر دروازه شهر مهدیه به دار آویخت.(3)

پی نوشت ها:

[1] جمعه اول محرم سال 336 = 23 ژوئیه سال 947؛ شنبه پانزدهم جمادی الثانی سال 336 = اول ژانویه سال 948.

[2] مسکویه، تجارب الأمم، ج 2، ص 73-75؛ تاریخ ابن اثیر، ج 8، ص 450؛ نشوار المحاضره، ج 4، ص 180؛ تکملة تاریخ الطبری، ص 150؛ تاریخ مختصر الدول، ص 288 و 289.

[3] تاریخ ابن اثیر، ج 8، ص 422-438؛ وفیات الاعیان، ج 1، ص 77؛ النجوم الزاهره، ج 3، ص 287؛ العبر، ج 2، ص 257؛ العبر، ج4، ص84 به بعد؛ البیان المغرب، ج 1، ص 216-219؛ تاریخ المغرب الکبیر، ص 566-622؛ الاعلام، ج 8، ص 73.

سال 337 ق = 948ـ949 م(1)

رویدادها

مغرب دور

* با درگذشت قاسم کنّون ادریسی، پسرش ابوالعیش احمد بن قاسمامیر می شود. او دعوت برای عبیدیان را متوقف کرده، با عبدالرحمان ناصر اندلسی بیعت کرده، به نام او خطبه می خواند و مردم مغرب تا شهر سجلماسه با ناصر بیعت می کنند.

دمشق

* انو جور اخشیدی، عمویش ابومظفر حسن بن طغج بن جف را به نیابت از خود به ولایت دمشق می گمارد.

حلب

* سیف الدّوله، پسرعمویش ابوفراس حمدانی را به منبج و اطراف آن می گمارد.

اندلس

* کنستانتین هفتم هدایایی از جمله کتاب های علوم پزشکی یونان را برای خلیفه عبدالرحمان ناصر می فرستد.

حج

* متوقف شدن کاروان های حجّ از عراق، به خاطر ترس از قرمطیان

بلایای طبیعی

* طغیان رودخانه دجله و نابودی منازل و مرگ بسیاری از مردم.

وقایع نظامی

درگیری معزالدوله دیلمی و ناصرالدوله حمدانی

* معز الدوله دیلمی به دلیل تأخیر در پرداخت تعهد مالی از سوی ناصر الدوله حمدانی به قصد تصرف موصل بدان سو روانه و داخل آن می شود. ناصرالدوله با او از در مصالحه در آمده، متعهد می شود تعهّد مالی به تأخیر افتاده خود را پرداخت کند و به نام معزالدوله و برادرانش (رکن الدوله و عماد الدوله) بر منبرهای حوزه حکومتی خود خطبه بخواند. معزالدوله چندین مرتبه در سال های 347، 354 و 363ق به خاطر خودداری ناصرالدوله از پرداخت تعهّدات مالی اش و تأخیر در پرداخت آن، به سوی موصل روانه می شود.

جنگ های سیف الدوله با رومیان

* سیف الدوله حمدانی به جنگ رومیان رفته، متحمل شکست می شود. رومیان بر شهر مرعش سلطه می یابند. سپس سیف الدوله در جنگ دیگری با آنان، بر دژ برزه تسلّط می یابد.

درگذشتگان

* قاسم کنّون* قدامة بن جعفر* محمد بن عبدالله لیثی