قرمطیان و بازگرداندن حجرالأسود با درخواست منصور فاطمی* قرمطیان پس از 22 سال، حجرالأسود را به مکه بازگرداندند؛ به این شرط که برابر آن، از هر حاجی یک دینار دریافت کنند.

اندلس

* عبدالرحمان ناصر اموی توطئه ای را که توسط پسرش عبدالله علیه وی تدارک دیده شده بود، کشف کرد و در روز عید قربان پسرش و دیگر توطئه گران را با دست خود سر برید.

اسپانیا

* رامیرون دوّم پادشاه سرزمین «لئون» درگذشت و پسرش (اوردینو) به جای وی برگزیده شد و میان وی و عبدالرحمان ناصر قرارداد صلح امضا و صلح برقرار شد.

وقایع نظامی

جنگ های سیف الدوله با رومیان

* سیف الدوله همراه متنبی شاعر و پسرعمویش ابوفراس و با لشکریان بسیار به جنگ رومیان می رود و در نتیجه، بعضی از دژها را تسخیر می کند و غنایم و اسرای زیادی را به دست آورد؛ ولی هنگام بازگشت پیروزمندانه به حلب، میان راه در کوه های توروس، رومیان به فرماندهی دمستک لئون فوکاس کمین کرده، به آنان حمله کردند، در نتیجه، سپاهیان سیف الدوله شکست خورده، تعداد زیادی از آنان کشته شدند، و رومیان غنایم و اسرای خود را باز پس گرفتند و تنها سیف الدوله و متنبّی همراه تعداد کمی از سپاهیان نجات می یابند. و بدین جهت، این جنگ را «غزوة المصیبه» نام نهادند.

مبارزه بین فرمانروایان سرزمین ها

سامانیان و دیلمیان:

منصور بن قراتکین امیر خراسان و کارگزار سامانیان بر خراسان روانه شهر ری شده، تصمیم به آزادسازی آن از دست رکن الدوله دیلمیمی گیرد، ولی رکن الدوله تعرّض وی را دفع می کند و او هنگام بازگشت به خراسان در بین راه درگذشت.

درگذشتگان

* عبدالله بن عبدالرحمان ناصر* فارابی

* قاهربالله

عبدالله بن عبدالرحمان ناصر

او پسر عبدالرحمان ناصر، خلیفه اموی اندلسی، فقیهی شافعی، ادیب، زاهد و دلاور بود. وی بر آن شد تا در روزگار حیات پدر، قدرت را به دست گیرد که پیروانی نیز پیدا کرد. آنان تصمیم خود را پنهان کردند تا این که همراه یارانش طرح قتل پدر و برادرش حکم را ـ که ولی عهد پدر بود ـ ریختند. این خبر، به عبدالرحمان ناصر رسید. او عبدالله و پیروانش را دستگیر و زندانی کرد. آن گاه در روز عید قربان 339ق آنان را در حضور مردم گرد آورد و به اطرافیان و خاصّان خود گفت: این (عبدالله) قربانی من در این عید است. آن گاه خود، عبدالله را بر زمین خوابانید و با دست خود، سر وی را از تن جدا کرد و به اطرافیان دستور داد هر کدام قربانی خود را ذبح کند. یاران عبدالله بین اطرافیان خلیفه تقسیم شدند و آنان همه محکومان را سربریدند.(2)

فارابی

ابونصر، محمد بن طرخان بن اوزلغ فارابی، بزرگ ترین فیلسوف مسلمان است. او در وسیج، یکی از شهرهای ولایت فاراب، واقع در ساحل رودخانه سیحون در مسیر دریای ترکستان به دنیا آمد و ترک نژاد بود و خلق و خوی ترکی داشت. فارابی به حران، مرکز فرهنگ یونانی رفت و در آن جا زبان یونانی را فراگرفت و در حلقه درس متّی، پسر یونس، از مترجمان دارالحکمة بغداد شرکت کرد و منطق را از وی فرا گرفت، هم چنان که قصد حلقه درس یوحنا بن جیلان کرد و به بغداد منتقل شد. در سال 329ق به دمشق عزیمت و سپس آن جا را به قصد حلب ترک کرد و به سیف الدوله حمدانی پیوست و همراه وی در سال 339ق به دمشق باز گشت.

فارابی با جماعتی به قصد عسقلان از دمشق خارج شد. در میان راه، مورد هجوم گروهی راهزن قرار گرفتند و در پی نزاعی که میان آنان در گرفت، فارابی کشته و جسدش به دمشق منتقل شد و سیف الدوله حمدانی بر جَسَد وی نماز گزارد و بیرون شهر دمشق به خاک سپرده شد.

فارابی، زبان یونانی و بیشتر زبان های معروف شرقی روزگار خود را به خوبی می دانست و عربی، زبان فرهنگ و تألیفات فلسفی او بود. پس از ارسطو، او بزرگ ترین فیلسوف بود و بدین جهت، او را معلم ثانی گفته اند.

ابن خلّکان می گوید: «در فلسفه اسلامی، کسی به مرتبه فارابی نمی رسد؛ شیخ رئیس، ابوعلی سینا و ابن رشد، تألیفات او را فرا گرفتند و از تصنیفات او بهره ها بردند.» فارابی بین فلسفه افلاطون و سقراط جمع کرد؛ به اعتبار این که این دو، مظهر فلسفه یونانی قدیم هستند و بسیار کوشید تا ثابت کند میان فلسفه یونانی و عقاید و و شریعت اسلامی، اختلافی نیست و از نظر او، دین و فلسفه، دو چیز متفقند، زیرا هر دو، حقند؛ و حق با حق، مخالفتی ندارد. فارابی در اثبات وجود خدا و یگانگی اش معتقد است: هر موجودی یا واجب الوجود است و یا ممکن الوجود، و حالت سوّمی ندارد. و چون ممکن در وجود خود، به