204، 209؛ نفح الطیب، ج 4، ص 70؛ الاعلام، ج 1، ص319؛ شذرات الذهب، ج 3، ص 18؛ بغیه الملتمس، ص 231و 233؛ معجم الادباء، ج 2، ص 351؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج2، ص277؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 264؛ فروخ،تاریخ الادب العربی، ج 2، ص 486.

3. وفیات الاعیان، ج 3، ص 307؛ إنباه الرواة، ج 2، ص 251؛شذرات الذهب، ج 3، ص 19؛ یتیمة الدهر، ج 3، ص 127؛ البدایة و النهایه، ج11، ص 263؛ تاریخ بغداد، ج 11، ص 398؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 251؛ معجم الادباء، ج 5، ص 149؛ العبر، ج 2، ص 305؛ عقد الجمان، حوادث سال 356ق؛ الاعلام، ج 5، ص 88؛ دائرة المعارف الاسلامیه، ماده: «ابوالفرج الاصفهانی».

4. شذرات الذهب، ج 11، ص 60؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 263؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 17؛ وفیات الاعیان، ج 3، ص 401؛ العبر، ج 2، ص 305؛ تاریخ ابن اثیر، ج 8، ص 580؛ یتیمة الدهر، ج 1، ص 37، 56؛ زبدة الحلب، ج 1، ص 111 و 152؛ فروخ،تاریخ الادب العربی، ج2، ص 483؛ الاعلام، ج 5، ص 118؛ دیوان المتنبی؛ تاریخ مختصری الدول، ص 292، 298.

5. البدایة و النهایه، ج 11، ص 262؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 14؛ وفیات الاعیان، ج 1، ص 174؛شذرات الذهب، ج 3، ص 18؛ تاریخ ابن اثیر، ج 8، ص 575؛ العبر، ج 2، ص 303؛ تاریخ الاسلام السیاسی، ج 3، ص 107؛ الاعلام، ج 1، ص 101.

6. اخبار العلماء باخبار الحکماء، ص 113؛ معجم الادباء، ج 3، ص 9؛ إنباه الرواة، ج 1، ص 279؛ اعلام الجغرافیین العرب، ص 290؛ الادب الجغرافی، ج 1، ص 170، 172؛ مجلّة العربی، سال 1988م، ش 352، ص 189.

سال 357 ق = 967ـ968 م(1)

رویدادها

مصر

* درگذشت کافور اخشیدی و نصب ابوالفوارس، احمد بن علی اخشیدی به امارت مصر در حالی که وی نوجوانی یازده ساله بود.

وقایع نظامی

استیلای دیلمیان بر سرزمین ها

* عضدالدوله دیلمی، حاکم فارس و اهواز، کرمان را از دست بنی الیاس آزاد می کند و بر آن دست می یابد و پسرش ابوالفوارس را به عنوان نایب خود بر آن می گمارد. کرمان را ضمیمه حکومت خود می کند و خلیفه برای او فرمان می فرستد.

حملات رومیان پس از درگذشت سیف الدوله

* ناکفور فوکاس پس از درگذشت سیف الدوله به شام بازمی گردد و به معرّة النعمان و شیزر حمله می کند و بر حماة و حمص تسلط یافته، آن دو را به آتش می کشد. سپس از کوه های لبنان گذر کرده، جبله و طرطوس را می گیرد و لاذقیّه تسلیم او می شود. پس از آن که نیروهای زیادی به فرماندهی برادرش نزدیک انطاکیه باقی می گذارد، به قسطنطنیه بازمی گردد و چیزی نمی گذرد که این نیرو بر انطاکیه دست می یابد و مردم آن را بیرون رانده، به جای آن، گروه های زیادی از مسیحیان را جایگزین کرده، جوانان، زنان و اطفال را به اسارت می برند.

درگیری میان اُمرای بنی حمدان

* ابوفراس حمدانی از طرف سیف الدوله عامل بر حمص بود. وقتی سیف الدوله درگذشت، میان ابوفراس و پسربرادرش سعدالدوله جدایی افتاد. سعدالدوله او را نزد خود فراخواند، ولی وی نپذیرفت. سپس سعدالدوله به سلمیه رفت و دسته هایی از بنی کلاب و دیگران را گردهم آورده، برای جنگ با ابوفراس فرستاد. وقتی ابوفراس باخبر شد، به «صدد» میان سلمیه و حماة عقب نشینی کرد. سپاه سعدالدوله به فرماندهی حاجبش قرعویه پیشروی کرد تا به ابوفراس رسید و جنگی درگرفت که در آن ابوفراس کشته شد و سر او را قطع کردند و نزد سعدالدوله بردند.

درگذشتگان

* ابوفراس حمدانی* قراریطی

* کافوراخشیدی* متقیلله

ابوفراس حمدانی

ابوفراس (حمدانی) حارث بن سعید بن حمدان بن حمدون بن حارث ربعی، پسرعموی سیف الدوله و عامل او بر «منبج» (بین حلب و فرات) بود. در موصل زاده شد و به یتیمی پرورش یافت و بالید، زیرا پدرش به دست ناصرالدوله برادر سیف الدوله کشته شد و سیف الدوله، سرپرستی او را به عهده گرفت. در جنگ های زیادی حضور داشت که در همه آنها در رکاب سیف الدوله جنگید، از این رو سیف الدوله او را دوست داشته، گرامی اش می داشت و در جنگ هایش او را با خود همراه می کرد و او را بر سایر کسان خود مقدم می داشت. سیف الدوله ولایت «منبج»، «حرّان» و نواحی آن را به او سپرد. ابوفراس در «منبج» ساکن بود و میان شهرهای شام تردد داشت.

در جنگی که در سال 351ق در خرشنه با رومیان رخ داد، ابوفراس اسیر و به قسطنطنیه برده شد و تا سال 355ق در اسارت بود. اشعار دوران اسارت او که «رومیات» خوانده می شد، از دیگر اشعار او متمایز است و شخصیت قوی او را می نمایاند. او از مایه های دینی در اشعارش، تنها برای بیان و ابراز تشیع و دوستی خود به اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه وآله) بهره می برد. صاحب بن عباد می گوید: «شعر با شاهی آغاز شد و با شاهی پایان یافت.» (منظور او امرؤالقیس و ابوفراس است).

پس از مرگ سیف الدوله، فرزندش ابوالمعالی، شریف دوله