نبردی رخ می دهد که با شکست ناوگان بیزانس، محاصره طرابلس به پایان می رسد.

درگذشتگان

* ابن ابی اشعث* ابن ماسرجس

* ابواصبغ

* ثابت بن سنان* جعفر بن منصور الیمن* شاشی قفّال* معزلدین الله* ناشئ اصغر

ابن ابی اشعث

ابوجعفر، احمد بن محمد بن ابی اشعث، طبیب و مؤلف کتب طبی و محقق بود. بسیاری از کتاب های جالینوس را شرح داد. اصل او از فارس بود که به موصل کوچ کرد و تا زمان مرگ، در آن شهر ماندگار شد.

الادویة المفردة، کتاب الحیوان، العلم الالهی، الجدری و الحصبه و الحمیقاء، السرسام و البرسام و مداواتهما، القولنج و أصنافه و مداواته، البرص و البهق، الصرع، الاستسقاء، المالیخولیا و ترکیب الادویه امراض المعده و مداواتها از تألیفات او است.(2)

ابن ماسرجس

ابوعلی، حسین بن محمد بن احمد بن ماسرجسی، جدّش ماسرجس نصرانی بود و به دست عبدالله بن مبارک مسلمان شد. وی مسندی تألیف کرد که بزرگ تر از آن در اسلام نیست. او نخستین کسی بود که احادیث زهری را گردآوری کرد. ابن ماسرجس، کتابی در مغازی و قبایل دارد.(3)

ابوأصبغ

ابواصبغ، عبدالعزیز بن عبدالملک بن نصر اموی اندلسی، در قرطبه متولد شد و به مشرق هجرت کرد. در مصر و مکه، استماع حدیث کرد و از محدثان بزرگ آن روزگار نقل روایت کرد. وی برای کسب فیض از محضر آنان، تا بخارا سفر کرد و در همان شهر درگذشت.(4)

ثابت بن سنان

او ثابت بن سنان بن ثابت بن قرّه حرّانی صابی است. وی یکی از اطبا و مورخین بنام و برجسته بود. پس از پدرش سنان بن ثابت، رئیس بیمارستان بغداد شد، به خدمت الراضی بالله و المتقیلله و المستکفی لله در آمد. وی داییِ نویسنده توانا هلال بن محسن بن ابراهیم صابی است. کتاب هائی را به عربی ترجمه کرد و در طب، فلسفه، هندسه و همه فنون ریاضی، شیوه و طریق جدش ثابت را دنبال کرد. تألیفی در زمینه تاریخ دارد که در آن، رخدادهای مربوط به زمان خود را از سال 295ق تا زمان مرگش را ذکر کرده است. وی کتابی نیز در اخبار و وقایع شام و مصر دارد.(5)

جعفر بن منصور الیمن

او جعفر بن منصور الیمن (ابن حوشب) است. در سال 322ق عازم ناحیه مغرب شد و در آن جا خدمت المعزلدین الله فاطمی درآمد و سپس در سال 361ق همراه او به مصر برگشت. وی از رهبران و داعیان مذهب اسماعیلی بود. در دولت فاطمیان موقعیت ممتازی داشت و مورد تقدیر و ارج المعز فاطمی بود. او جعفر را تا مقام «باب الابواب» بالا برد که لقبی بالاتر از قاضی القضات بود. جعفر بن منصور، سهم عمده ای در تأویلات اسماعیلی دارد. او کتاب های زیادی تألیف کرد که هنوز تعداد زیادی از آنها نزد بهره یا بهارایی های هندوستان است. از مهم ترین تألیفاتش، می توان به کتاب های ذیل اشاره کرد: کتاب تأویل الزکاة؛ الفرائض و حدود الدین؛ سرائر النطقاء و الکشف. در کتاب اخیر، تأویل مربوط به برخی آیات قرآن آمده است که از جمله این کلام او در تفسیر آیه های (والتین و الزیتون و طور سینین و هذا البلد الامین)است که می گوید: «التین» حسن، «الزیتون» حسین، «طور سینین» محمد(صلی الله علیه وآله) «البلد الامین» نیز علی بن ابی طالب است. هم چنین از کتاب های وی، کتاب اسرار النطقاء و از کهن ترین مراجع اسماعیلی است که تاریخ ائمه غایب را مورد بحث قرار می دهد. این کتاب از مهم ترین نوشته هایش در دفاع از مذهب اسماعیلی و پیروان آن است و نیز از بهترین کتاب هایی است که ادبیات قدیم اسماعیلی را ارائه می دهد.(6)

شاشی قفّال

ابوبکر، محمد بن علی بن اسماعیل شاشی (چاچی) قفال است. او در شهر چاچ ماوراء النهر زاده شده است و نسبت وی نیز به آن جاست. او در زمان خویش، از بزرگان علم فقه، حدیث، لغت و ادب بود. به عراق و شام و خراسان سفر کرد و از دانش ابن جریر طبری و ابن خزیمه و مدائنی و بغوی بهره مند شد و از ایشان استماع حدیث کرد. الحاکم درباره وی می گوید: وی عالِم مردم ماوراء النهر در علم ا صول بود و بیش از همه مردم آن سامان، در راه کسب دانش و حدیث سفر کرد.