4. نفح الطیب، ج 3، ص 284؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 112.

5. معجم الادباء، ج 2، ص 397؛ اخبار الحکما، ص 77؛ تراث العرب العامی، ص 205؛ طبقات الاطباء، ص 304؛ الاعلام، ج 2، ص 81؛ تاریخ مختصری الدول، ص 296.

6. تاریخ الدولة الفاطمیه، ص 338، 401، 483؛ القرامطه ، ص 138، 167.

7. وفیات الاعیان، ج 4، ص 200؛ طبقات السبکی، ج 3، ص 200؛شذرات الذهب، ج 3، ص 51؛ العبر، ج 2، ص 338؛ سیر أعلام النبلاء، ج 2، ص 176؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 111؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج 3، ص 303؛ الاعلام، ج 7،ص 159؛ التهذیب، ج 2، ص 282.

8. وفیات الاعیان، ج 5، ص 224؛ المنتظم، ج 7، ص 82؛ ابن خلدون، ج 4، ص 46؛ ابن ایاس، ج 1، ص 45؛ تاریخ ابن اثیر، ج 8، ص621؛ العبر، ج 2، ص 339؛ النجوم الزاهره، ج 4، ص 69؛ البدایة و النهایه، ج 11، ص 283؛ تاریخ الاسلام السیاسی، ج 3، ص 251؛ تاریخ الدولة الفاطمیه، ص 149، 156؛ الاعلام، ج 8، ص 179.

9. وفیات الاعیان، ج 3، ص 369؛ لسان المیزان، ج 4، ص 238؛ یتیمة الدهر، ج 1، ص 288؛ معجم ا لادباء، ج 13، ص 280؛ اعلام النبلاء، ج4، ص 52؛ اعلام النبلاء فی تاریخ حلب الشهباء، ج 1، ص 289.

سال 366 ق = 976ـ977 م(1)

رویدادها

اندلس

* درگذشت خلیفه مستنصر حکم (دوم) اموی اندلسی

* جعفر بن عثمان مصحفی و محمد بن ابوعامر وزیر و سردار غالب ناصری، حاکم شهر سالم برای تأمین خواسته ملکه صبح بشکنسیهمسر حکم و به قدرت رسیدن هشام پسر ملکه، متفقاً و با برنامه پیشین، عبدالرحمان ناصر (کاندیدای خلافت) را می کشند. با هشام بن حکم پانزده ساله بیعت می کنند و به مؤیدبالله ملقب می شود. ملکه صبح به نیابت از پسرش متصدی امر حکومت می شود، و وزیر وی، ابن ابی عامر نیز او را در این کار کمک می کند.

خراسان و ماوراءالنهر

* مرگ سلطان ابوصالح، منصور بن نوح سامانی سلطان خراسان و ماوراءالنهر و جانشینی پسرش نوح (دوم) و ملقب شدن وی به منصور دوم.

قرمطیان

* پس از کشته شدن حسن (اعصم)، پسرش ابویعقوب، یوسف رهبری قرمطیان را بر عهده می گیرد. و چون می میرد، شورایی متشکل از پنج نفر از بزرگان قرمطی جانشین وی می شوند.

وقایع نظامی

فاطمیان قرمطیان را از دمشق بیرون می رانند

* عزیز فاطمی خود برای جنگ با البتکین و قرمطیان و رهانیدن دمشق از دست آنها، به جنگ آنان می رود. دو سپاه نزدیک رمله با هم روبه رو و درگیر جنگی سنگین می شوند که طی آن تعداد زیادی کشته می شوند و قرمطیان پا به فرار گذاشته، رهبرشان حسن بن احمد (اعصم) کشته می شود. البتکین می گریزد، اما دغفل بن جراح، امیر قبیله طی راه را بر او می بندد و وی را نزد عزیز فاطمی می فرستد. عزیز او را گرامی داشته، به او نیکی می کند.

لشکرکشی به هندوستان

* سبکتکین امیر غزنه رهسپار هندوستان می شود و بر بسیاری از شهرها و دژهای آن جا مستولی می شود.

قیام ها

افریقیه: خزرون بن فلغول زناتی برسجلماسه، مقر حکومت بنی مدرار چیره می شود و ضمن سرنگون کردن دولت، به نام امویان اندلسی حکومت تشکیل می دهد.

درگذشتگان

* ابن عمید (علی)* فرزندان یونس حرّانی* جیّانی* حسن قرمطی* حکم مستنصر* حنا زیمسکس* خشنی(ابوعبدالله)* رکن الدوله دیلمی* سرّی رفاء* قاضی بلوطی* مغیرة بن ناظر اموی* امیر منصور سامانی

ابن عمید (علی)

ابوالفتح، علی بن ابی الفضل، محمد بن حسین بن عمید، وزیر و در عین حال، شاعر و نویسنده ای هوشمند بود. پس از مرگ پدرش در سال 360ق جانشین وی در مقام وزارت رکن الدوله دیلمی شد و خلیفه عباسی الطائع به او لقب ذوالکفایتین (صاحب شمشیر و قلم) داد. وزارت ابن عمید در دوران امارت مؤیدالدوله بن رکن الدوله، امیر ری نیز ادامه یافت، ولی عضدالدوله او را به هواخواهی از عزالدوله بختیارمتهم کرد، از این رو زمانی که عضدالدوله بر عزالدوله چیره و وارد بغداد شد، به برادرش مؤیدالدوله دستور داد او را بازداشت و چشمانش را کور و گوش هایش را قطع کند. ابن اثیر می نویسد: «در