سال 373 ق = 983ـ984 م(1)

رویدادها

آل بویه

* درگذشت مؤیدالدوله بن رکن الدوله دیلمی، امیر همدان و اصفهان، و گماشتن برادرش به جای وی با کوشش ها و وساطت های صاحب بن عباد نزد صمصام الدوله بن عضدالدوله صورت گرفت.

* فخرالدوله، صاحب بن عباد را بابت این کار پاداش داده، وی را که پیش از این وزیر برادرش مؤیدالدوله بود، دوباره به وزارت خویش برمی گزیند.

مغرب میانه

* درگذشت یوسف بلکین بن زیری بن مناد صنهاجی، امیر گماشته از سوی فاطمیان بر افریقا و گماشتن پسرش منصور به جای او و اعطای لقب العزیز بالله به وی بنی زیری بن مناد* اختلاف فرزندان زیری بن مناد صنهاجی با برادرشان حمّاد، فرمانروای قلعه حمّاد در مغرب میانه و در گرفتن جنگ میان آنها و چیره شدن حمّاد بر آنها و سپس عزیمت وی با گروهی از پیروانش به اندلس و وارد شدنشان به قرطبه و آن گاه درخواست ایشان از ابن ابی عامر جهت اعزام آنها به جنگ با فرنگیان که ابن ابی منصور مال و سلاح کافی در اختیار ایشان قرار داده، آنها را به ناحیه «جلّیقه» می فرستد. آنها نیز ضمن یورش به فرنگ (فرنگیان) با دلیری و شجاعت و توانمندی خویش، ایشان را مرعوب می سازند.

بطائح

* قتل ابی الفرج محمد بن عمران، صاحب بطائح به دست حاجبش مظفر بن علی و استیلای او بر امارت و پایان حکومت بنی شاهین در آن جا.

سیسیل

* نصب جعفر بن محمد بن ابی القاسم به عنوان امیر سیسیل ظهور گروه اخوان الصفا.

قحطی ها

* قحطی بی سابقه در بغداد.

وقایع نظامی

یورش های رومی ها

* بارداس فرمانده بیزانس ها وارد شهر حمص می شود و ضمن غارت و چپاول آن شهر، مسجد جامع آن جا را نیز به آتش می کشد.

قیام ها (شورش ها) قیام خزرون مغراوی

* خزرون بن فلفول، رئیس قبیله مغراوه زناتی بر ضد یوسف بلکین امیر منصوب از سوی فاطمیان بر افریقا و مغرب سر بر شورش برمی دارد. وی پیش از این و در سال 366ق بر سجلماسه دست انداخته بود. یوسف بلکین عازم جنگ با وی می شود، اما در راه رفتن می میرد.

درگذشتگان

* بلکین بن زیری* مؤید الدوله دیلمی

بلکین بن زیری

او بلکین (یا بلقین) بن زیری بن مناد صنهاجی حمیری است. کنیه اش ابوالفتوح، ملقّب به سیف الدوله و موسوم به یوسف بود. نسب او به حمیر می رسد. وی مؤسس دولت صنّهاجیه در تونس است. او جدّ بادیس بن منصور بن بلکین است. بلکین در آغاز کار، یکی از فرماندهان المعز فاطمی بود و در سرکوب (به اطاعت آوردن) قبیله زناته در مغرب به خوبی عمل کرد و آزمایش نیکویی پس داد. قبیله زناته هم پیمان امویان اندلس بودند، هنگامی که فاطمیان بر مصر چیره شدند و المعز در سال 361ق بر آن شد که از «المهدیه» به مصر منتقل شود، وی (بلکین) را به ولایت افریقا، به جز مناطق سیسیل و طرابلس غرب گماشت. چون سیسیل را برای کلبی ها و طرابلس برای کتامی ها در نظر گرفته بود، المعز به عوض بلکین او را یوسف نامید و کنیه ابوالفتح بر وی نهاد و وی را به سیف الدوله یا سیف العزیز بالله ملقب کرد: آن گاه او را سه سفارش (توصیه) کرد: نخست این که هیچ گاه سایه شمشیر را از سر بربرها برندارد (همیشه آنها را با حالت ترس و واهمه نگه دارد.) دوم این که دریافت مالیات را از مردم بادیه ادامه دهد. و سوم این که هیچ کس از خانواده اش را به امارت جایی نگمارد. در دوران بلکین بود که مردم مغرب دور شوریدند و از اطاعت فاطمیان سر بر تافتند و به نام مروانیان اندلس خطبه خواندند، که آنوقت، بلکین به سوی آنها شتافت و با زور وارد شهر (فاس) شد و بر (سجلماسه) چیره شد. آن گاه کارگزاران بنی امیه را از آن جا بیرون کرد و دوباره به نام فاطمیان خطبه خواند و بدین ترتیب، ناحیه مغرب دور نیز تحت فرمان وی در آمد. بلکین، فرماندهی نیک کردار و خوش سیاست بود. وی مدت دوازده سال نایب معز عبیدی بر قیروان بود. او چهارصد کنیز داشت؛ می گویند تنها در یک روز صاحب نوزده پسر شد.(2)

مؤیدالدوله دیلمی

ابوعلی، پسر رکن الدوله و برادر عضدالدوله و فخرالدوله، پدر او پیش از مردنش وی را به ولایت اصفهان و مناطق تابعه آن گماشت؛ هم چنان که پسرش فخرالدوله را امارت همدان و مناطق ناحیه جبل بخشید، اما وقتی که در سال 367ق عضدالدوله بر عراق چیره شد، مناطق تحت فرمان برادرش فخرالدوله را در اختیار گرفت و آن را به امارت